Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου 2013

Ειδήσεις από την γειτονιά και το μέλλον...

Του Πέτρου-Ιωσήφ Στανγκανέλλη, Red NoteBook...

Τρία πράγματα συνέβησαν στην Ιταλία τις τελευταίες μέρες:
Το πρώτο έτυχε ευρείας  δημοσιότητας από τον καθεστωτικό μας τύπο, μιας και συνδέεται με τις ευρύτερες διεργασίες για την ανασυγκρότηση της «κεντροαριστεράς». Πρόκειται, φυσικά, για την «πάνδημη» εκλογή του (πρώην χριστιανοδημοκράτη) Ενρίκο Λέττα στην ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος της Ιταλίας. Υπενθυμίζω, απλώς, ότι ο νέος αστήρ της ιταλικής «κεντροαριστεράς», νέος, ωραίος και ζάμπλουτος ( συνδυασμός ιδιοτήτων  που  κάποτε τον συναντούσαμε κυρίως στη Λατινική Αμερική), είναι υπέρμαχος του «μικρού κράτους», των ιδιωτικοποιήσεων, της «ιδιωτικής πρωτοβουλίας», και άλλων τέτοιων (νεοφιλελεύθερων) συνταγών εξόδου από την κρίση. Είναι τόσο «κεντροαριστερός», ώστε δεν έχει διατηρήσει την παραμικρή σχέση ούτε καν με την χριστιανοδημοκρατική παράδοση του (όποιου) προνοιακού κράτους, ενώ ακόμα κι ο γνωστός «ακραίος» πρώην πρόεδρος των Δημοκρατικών της Αριστεράς (προ-προηγούμενη ταμπέλα του ίδιου, συνεχώς μεταλλασσόμενου κόμματος)  δήλωσε ότι δεν θέλει καμιά σχέση μαζί του.  Μιλώ φυσικά για τον Μάσσιμο Ντ΄ Αλέμα, που, ως πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας, αποφάσισε, μεταξύ άλλων, την πρώτη στρατιωτική επέμβαση του ιταλικού στρατού εκτός συνόρων,  μετά τον Μουσσολίνι.



Η δεύτερη είδηση που μας ήλθε από την Ιταλία είναι το κίνημα των «forconi». Ξεκίνησε την διαδρομή της από sites όπως το olympia.gr, συνοδευόμενη από ένα βίντεο που έδειχνε κάποιους ιταλούς ΜΑΤατζήδες να «βγάζουν τα κράνη τους μπροστά σε διαδηλωτές». Μια εικόνα συναδέλφωσης «λαού»-«αστυνομίας», δηλαδή ένας μύχιος πόθος του μέσου αγανακτισμένου της (αλήστου μνήμης) Άνω Πλατείας. Όταν αναπαρήχθη από αριστερούς χρήστες των κοινωνικών δικτύων, βέβαια, η εικόνα συνδυάστηκε με εκείνες της συναδέλφωσης λαού-στρατού σε προεπαναστατικές περιόδους - κι εδώ δικαιώνεται ο Αΐζενστάιν. Όχι ως σκηνοθέτης του Οχτώβρη, αλλά ως θεωρητικός του μοντάζ.  

Δεν πέρασε πολλή ώρα, και τα αριστερά site άρχισαν να μεταδίδουν ότι, «όχι, δυστυχώς δεν είναι αυτό που νομίζετε»: «Πρόκειται  για ένα αντιδραστικό κίνημα οργής και όχι για ένα επαναστατικό κίνημα με κοινωνικά αντανακλαστικά. Παράγωγο των καταπιεστικών πολιτικών της οικονομικής λιτότητας, το οποίο άγεται και φέρεται από τα μικροσυμφέροντα των ομάδων που διαμαρτύρονται και δεν "ευαισθητοποιούνται" από τις κοινωνικές αδικίες, που υφίσταται ο λαός στο σύνολό του» [1]

Είναι, λοιπόν, υπό την ηγεμονία φασιστών: «Στους κόλπους των «Forconi» παρά τον υποτιθέμενο "απολιτίκ" χαρακτήρα του κινήματος, βρήκαν χώρο διάφορες ομάδες αγανακτισμένων πολιτών αλλά και στοιχεία της ακροδεξιάς, όπως η «Casa Pound» και η «Forza Nuova» αλλά και χούλιγκανς της Λάτσιο» (στο ίδιο).

Ας απομακρυνθούμε, για λίγο, από την αναζήτηση της «ταυτότητας» του κινήματος των «forconi», κι ας κοιτάξουμε το γενικότερο πολιτικό σκηνικό της Ιταλίας. Μόλις πριν από λίγους μήνες, στις εκλογές, δεν αναδείχθηκε κυβέρνηση. Οι κάλπες έβγαλαν τρεις σχεδόν ισοδύναμους σχηματισμούς: το Δημοκρατικό Κόμμα, την Forza Italia (του μισητού Μπερλουσκόνι), και το Κίνημα Πέντε Αστέρων, το ιδιότυπο μόρφωμα του (πρώην κωμικού) Μπέπε Γκρίλο. Η κυβέρνηση που σχηματίστηκε ήταν μια παράδοξη συμμαχία κεντροαριστεράς-κεντροδεξιάς, η οποία φαινόταν ότι δεν θα μακροημέρευε. Κι έτσι, «συνέβη» μια αποστασία. Μια ομάδα βουλευτών και γερουσιαστών του Μπερλουσκόνι συγκρότησε ένα νέο κόμμα, το οποίο αυτές τις μέρες έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης σε μια (δεύτερη) κεντροαριστεροδέξια κυβέρνηση. Αποστολή της τελευταίας δεν είναι άλλη παρά η τήρηση, κατά γράμμα, των συνταγών του Γιούρογκρουπ, δηλαδή η εφαρμογή ενός light μνημονίου- δεν χρειάζεται να προβώ σε περισσότερες λεπτομέρειες, μιας που τα μέτρα και οι «μεταρρυθμίσεις» είναι ακριβώς ίδιες σε όλα τα πληττόμενα κράτη, παρά το παραμύθι περί ελληνικής, ισπανικής, πορτογαλικής κτλ «εξαίρεσης».

Στην Ιταλία έχουμε (παρά κι ενάντια στην λαΐκή βούληση) αυτό που επιθυμεί το ιθαγενές και διεθνές κεφάλαιο. Ένα μεγάλο κόμμα της «μεταρρύθμισης» και της «τάξης», και μάλιστα χωρίς αντιπολίτευση. Αντιπολίτευση είναι ο Μπερλουσκόνι, ο οποίος εκπροσωπεί (πέρα από τις επιχειρήσεις του, και τον ναρκισσισμό του, για τα οποία έχουμε μάθει κάθε γαργαλιστική λεπτομέρεια) την μερίδα εκείνη του μεγάλου κεφαλαίου της Ιταλίας, η οποία επιθυμεί την έξοδο από το ευρώ (κάτι που μάλλον αποσιωπάται). Αριστερά απλώς δεν υπάρχει. Η Επανίδρυση δεν κατάφερε να μπει στην βουλή, τα εκλογικά της ποσοστά κινούνται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, ενώ ιδεολογικά είναι μάλλον δεξιότερα του ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις επαναστατικές της κορώνες. Το SEL, που εξέλεξε γερουσιαστές συμμαχώντας με τους Δημοκρατικούς, απλώς παρίσταται. 

Μπροστά σε  αυτό το πολιτικό σκηνικό, αλλά και την πλήρη απαξίωση της πολιτικής, υπάρχει μια τεράστια κρίση εκπροσώπησης. Σε συνδυασμό με την βαθιά οικονομική κρίση, τα πράγματα γίνονται λίγο πιο πολύπλοκα, κι ακόμα περισσότερο εκρηκτικά, από όσο μας αφήνει να δούμε μια εικόνα ενός βίντεο...

Αναφέρθηκα, όμως, στην αρχή αυτού του κειμένου, σε τρία γεγονότα που συνέβησαν τις τελευταίες μέρες στην Ιταλία.

Το τρίτο, ούτε καν από τα πανωπλατειώτικά sites δεν αναμεταδόθηκε, πράγμα εντυπωσιακό, αν το σκεφτεί κανείς. Η Ομοσπονδία Ιταλών Αγροτών έχει μπλοκάρει, εδώ και μέρες, την είσοδο αγροτικών προϊόντων από τα βόρεια σύνορα της Ιταλίας. Το κύριο σύνθημα αυτής της (πραγματικά, κι όχι μηντιακά)  τεράστιας κινητοποίησης είναι το «Προτιμάτε ιταλικά προϊόντα, μην αγοράζετε εισαγόμενα σκουπίδια». Ένας ξεσηκωμός υπέρ του κρατικού προστατευτισμού, εναντίον της «ελεύθερης διακίνησης προϊόντων»,  και μάλιστα από αγρότες, οι οποίοι σύμφωνα με το κυρίαρχο φαντασιακό «ζουν απομυζώντας ευρωπαΐκά κονδύλια», είναι κάτι που, υπό κανονικές συνθήκες δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο, από (ακρο)δεξιά κι αριστερά-κι όμως, σχεδόν ούτε λέξη.        

Πέρα από την αναζήτηση φασιστών ή χούλιγκανς η οποία, όσο εποικοδομητική κι αν είναι, δεν μας αφήνει να δούμε την συνολική εικόνα, ας κοιτάξουμε λίγο την ταξική σύνθεση των «εξεγερμένων»: Καλλιεργητές, τεχνίτες, ελεύθεροι επαγγελματίες (κυρίως μικρομαγαζάτορες, έμποροι): όσοι, δηλαδή, έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση.  Πρόκειται, επίσης, για υποκείμενα που έχουν αλλεργία στις παραδοσιακές μορφές πολιτικής (θεσμικής, συνδικαλιστικής, κινηματικής), εξατομικευμένα, με μια κλίση προς την επιστροφή στο «εθνικό» (συνεχείς είναι οι επικλήσεις στον «ιταλικό λαό», τους «ιταλούς εργαζόμενους», πανταχού παρούσα η ιταλική σημαία), εμποτισμένα σε ένα ιδεολογικό pastiche το οποίο συνδυάζει ένα μίσος για τις «κάστες» (των πολιτικών, των συνδικαλιστών, των δημοσιογράφων), μια επίκληση στο Σύνταγμα και στις αρχές της Πρώτης Ιταλικής Δημοκρατίας, μια λυσσαλέα υπερταξικότητα, ένα μίσος για την αύξηση της φορολογίας επί της εργασίας τους. Μίσος για ένα κράτος το οποίο γίνεται αντιληπτό, όλο και περισσότερο, ως   ένας τυραννικός φοροσυλλέκτης, και μάλιστα ως ένας συλλέκτης φόρων οι οποίοι καταλήγουν όχι στην διατήρηση ή την αύξηση του κοινωνικού κράτους, αλλά σε σκοπούς που επιβάλλει η ΕΕ.

Τα προηγούμενα, σε συνδυασμό με την απουσία πολιτικής ένταξης κατά το παρελθόν, αλλά και το νεαρό της ηλικίας των περισσότερων συμμετεχόντων, οδηγεί σε μια μεσσιανική προσδοκία της ανατροπής: Το κίνημα των «forconi» ανέμενε την 9η Δεκεμβρίου 2013, οργάνωσε την 9η Δεκεμβρίου (διαδικτυακά, άλλο ένα χαρακτηριστικό τους), ως μια ημέρα κατάλυσης των βασάνων, ως την «αποφασιστική στιγμή». Αλλά αυτό μπορούμε εύκολα να το συλλάβουμε, αναλογιζόμενοι/ες πόσες τέτοιες «κρίσιμες μέρες» έχουμε ήδη ζήσει, εδώ και τρία χρόνια...

Όλη αυτή η ιδιότυπη κοινωνική συμμαχία «από κάτω» δεν μοιάζει με τους ψηφοφόρους του Κινήματος των Πέντε Αστέρων; Όχι ακριβώς: είναι ευρύτερη, και κυρίως πιο απελπισμένη: δεν ελπίζει πια σε κινήσεις που προέρχονται από το κεντρικό πολιτικό σκηνικό. Δεν ελπίζει καν σε αλλαγές που θα συμβούν μέσω εκλογών. Ένα μεγάλο μέρος του ιταλικού λαού πάλεψε για την ανατροπή δυο κυβερνήσεων, για να δει ότι η τρίτη, αυτή που θα έβγαινε από τις κάλπες, είναι ένας συνδυασμός των δυο προηγούμενων, δια της αποστασίας.  Τα πράγματα, λοιπόν, είναι ακόμα χειρότερα. Θεωρούν ότι δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι, όσα θεατρικά σώου κι αν δίνουν οι Πεντάστεροι στα έδρανα της βουλής. 

Μια εικόνα που δεν έπαιξε τόσο στα εναλλακτικά κοινωνικά δίκτυα, η πιο εμβληματική για μας, για την υπόθεση της αριστεράς, είναι αυτή μιας συμβολικής σύγκρουσης: έξω από την Νομαρχία του Τορίνο, οι συγκεντρωμένοι φοιτητές, αριστεροί, μέλη συνδικάτων, μόλις βλέπουν τους  forconi να καταφθάνουν, αρχίζουν να τραγουδούν το Bella ciao. Κι αυτοί, τους απαντούν φωνάζοντας «Ντροπή».

Σε αυτή τη σκηνή δεν βλέπουμε να συγκρούονται αριστεροί και φασίστες/χούλιγκανς, κάτι που θα ταίριαζε ίσως με κάποιες βεβαιότητές μας, κάτι που θα μας καθησύχαζε, εφόσον θα φαινόταν ως μια γνώριμη κατάσταση. Βλέπουμε (και μακάρι να διαψευστώ), την πλήρη έλλειψη επικοινωνίας και συνεννόησης. Μια εικόνα από το άδηλο, κοντινό και θεοσκότεινο  μέλλον, ή, μάλλον, δύο διαφορετικούς αιώνες. 

Μένει να δούμε ποιος τελικά θα επικρατήσει.

____________

Σημείωση

[1]. Βλ. stokokkino.gr/article/4190/Forconi

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ροη αρθρων