ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ*, απο την Αυγη...
Στο προηγούμενο σημείωμα ("Αυγή", 27-01-2013) εντόπισα ορισμένα στοιχεία της δεξιάς επανεγκατάστασης. Η επάνοδος όμως της Δεξιάς σε μια αφήγηση ισχύος και αυταρχικής ανικανότητας είναι το ένα σκέλος.
Το άλλο σκέλος, η Αριστερά, τι περιέχει; Τι αναπαριστά; Τι αντιτάσσει στη δεξιά φθίση; Η Αριστερά ακκίζεται και πλεονάζει. Κοιτάζει το σώμα της στον καθρέφτη. «Καλή είμαι» σκέφτεται.
«Έχω χάσει κιλά, μπορώ να χαρώ ακόμα το εύκρατο πολιτικό κάλος». Οι αριστεροί, όπως υποστασιοποιούν την Αριστερά, θεωρούν ότι έχουν χρόνο να δειχθούν όχι να δείξουν, να βρουν τη χαμένη libido, να διακρίνουν τους κοιλιακούς στην πλαδαρή κοιλιά τους.
Απίθανες ιλαρότητες στον δημόσιο λόγο, καθένας αισθάνεται ώριμος να δηλώσει την ετερότητα, την ιδιοπροσωπία του, να καταθέσει ενώπιον της ιστορίας (ακόμα όχι ενώπιον του Θεού, αλλά πλησιάζει σιγά-σιγά και αυτή η ώρα) την ιδιότυπη ταυτότητα, την ιδιαίτερη γλώσσα, την ειδική ευαισθησία. Κάθε πίκρα και καημός βρίσκει το πρόσφορο μιντιακό έδαφος να εκδιπλωθεί παχουλά. Στο βάθος, ένας άκαμπτος ναρκισσιστικός δελεασμός βρίσκεται πίσω από την αφρόντιστη, πολυτελή και αγενή πολυφωνία.
Γιατί άλλο η ιδιαιτερότητα της γνώμης, άλλο η πολιτική διατύπωση και άλλο η ωραιοπαθής διακήρυξη, ανεξαρτήτως συνθηκών, ανεξαρτήτως ακροατηρίου, ανεξαρτήτως αναλυτικής θεμελίωσης και επιχειρήματος. Και αυτά τα περιττά και πολυτελή συμβαίνουν στο πλάι ενός μαύρου, πηχτού ποταμού ανέργων, κατεστραμμένων, τελειωμένων.
Φαίνεται ότι ένα τμήμα αριστερών θέλει για λογαριασμό του όλη την αριστερή ιδεολογική συνέπεια, απαιτεί ολόκληρη τη ιστορική κληρονομιά του κινήματος, ολόκληρη τη σκευή του ευρωπαϊκού ιδεώδους, των ετεροτήτων, της Ιστορίας και της ευαισθησίας ή, εν πάση περιπτώσει, θέλει για λογαριασμό του τη δυνατότητα να μη δίνει λογαριασμό σε κανένα και σε τίποτα.
Και δεν εννοώ ότι, επειδή οι κοτούλες της e-Δεξιάς τσιμπολογούν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ό,τι ανοησία ή μη ανοησία αριστερού μπορούν να διαστρέψουν, οι αριστεροί πρέπει να αυτολογοκριθούν. Εννοώ ότι η σύνταξη μιας σεμνής συνθήκης νέας «κομματικότητας» απαιτεί οικονομία, προσεχτική σιωπή, δουλειά, συμπερίληψη του συντρόφου σε ό,τι πεις, σε ό,τι πράξεις.
Η κομματική σύνθεση δεν είναι απλή συνεργασία, συνεύρεση, συμβίωση. Η κομματική ενότητα προϋποθέτει αυτοθυσιαστική απόφαση, αφού το ίδιο σου το πολιτικό πρόσωπο εντός του κόμματος διακαθορίζεται από τις πολιτικές συγκροτήσεις όλων.
Το πολιτικό σου πρόσωπο με τα αυτονόητα (που για τον άλλο μπορεί να μην είναι καθόλου αυτονόητα), με τα διαβάσματα και τις αναφορές (που για τον άλλον μπορεί να είναι αρκετά διαφορετικά), με την κομματική μακροκαταγωγή και παράδοση (που για τον άλλον μπορεί να είναι διαφορετική) δεν μπορεί να είναι προσωπείο, υπερκατασκευή, ένδυμα.
Αυτό που αποπειράται η Αριστερά δεν μπορεί να είναι στις σημερινές εμπόλεμες συνθήκες ένα συμβόλαιο συμβίωσης. Νομίζω, πρέπει να είναι κάτι σαν αγάπη ή έστω κάτι σαν έλλογη πειθαρχία. Καταλαβαίνω τον ωμό καγχασμό, τη συναισθηματική κόπωση «παλιοσειρών» που ήρθαν ή ήταν ήδη και που δεν έχουν καμιά ψευδαίσθηση για τους ανθρώπους, τις αδυναμίες, τις φιλοδοξίες, τις ανασφάλειες και που, κουρασμένες (οι παλιοσειρές), δεν μπορούν να σκεφτούν με όρους μιας ολικής συναισθηματικής αναδιανομής, όπως είναι η συντροφικότητα, η αγάπη, η εμπιστοσύνη, η ευφυΐα.
Όμως εγώ τουλάχιστον, αλλά νομίζω και οι συντριπτικά πολλοί, θέλουμε το «άλλο» όχι ως πρόγραμμα ψευδαισθήσεων, αλλά ως αγαπητική συνθήκη πολιτικής παραγωγής και διαλλαγής. Θέλουμε το άλλο ως μια ποιότητα που ενώ προϋποτίθεται, δεν εγκαθίσταται διά παντός και πρέπει να κερδίζεται ξανά και ξανά.
Μοιάζει ευχολογική κατασκευή το να αναφέρεται κανείς στα θεμελιώδη του αριστερού ουμανισμού, της αριστεροφροσύνης, ειδικά αυτή την περίοδο των κυβερνητικών φαντασιώσεων και των ανταγωνισμών που καλλιεργεί. Σε όλες τις κρίσεις, όμως, αντάρτικα, παρανομίες, εξορίες, μαζικούς αγώνες ακόμα και τη μακρά -για τον αριστερό- έρημο του life style, αυτό που καταλαβαίνει κανείς ως υπέρτερο, ως απολύτως υπερέχον είναι η ηθική συγκρότηση των ανθρώπων που διαμορφώνει δυνατές πολιτικές σχέσεις και οδηγεί και στην υψηλή πολιτική παραγωγή.
Το στοίχημα του μετεμφυλίου δεν το κέρδισε ο ζαχαριαδικός φορμαλιστικός δεσποτισμός, αλλά (με όλα τα κουσούρια της) η ΕΔΑ, η νεολαία Λαμπράκη, η επιθεώρηση Τέχνης, οι ποιητές, οι διανοούμενοι και οι αριστεροί βιοπαλαιστές.
Μια σύνθετη, δηλαδή, αντιφατική, αλλά πυκνή κοινωνικοπολιτική στρωματογραφία που είχε πάντα υψηλές ηθικές απολήξεις. Και μέρος της μεταδικτατορικής ιδεολογικής και πολιτισμικής ηγεμονίας εκεί θεμελιώθηκε. Η ηθική, συντροφική σύναψη και όχι η εργαλειακή ή ναρκισσιστική εξωτερικότητα είναι η μακροβιότερη, κληροδοτημένη παράμετρος του ιλιγγιώδους αριστερού διαβήματος που έχουμε μπροστά μας.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αναπ. καθηγητής ΕΜΠ, dsevastakis@arch.ntua.gr
Στο προηγούμενο σημείωμα ("Αυγή", 27-01-2013) εντόπισα ορισμένα στοιχεία της δεξιάς επανεγκατάστασης. Η επάνοδος όμως της Δεξιάς σε μια αφήγηση ισχύος και αυταρχικής ανικανότητας είναι το ένα σκέλος.
Το άλλο σκέλος, η Αριστερά, τι περιέχει; Τι αναπαριστά; Τι αντιτάσσει στη δεξιά φθίση; Η Αριστερά ακκίζεται και πλεονάζει. Κοιτάζει το σώμα της στον καθρέφτη. «Καλή είμαι» σκέφτεται.
«Έχω χάσει κιλά, μπορώ να χαρώ ακόμα το εύκρατο πολιτικό κάλος». Οι αριστεροί, όπως υποστασιοποιούν την Αριστερά, θεωρούν ότι έχουν χρόνο να δειχθούν όχι να δείξουν, να βρουν τη χαμένη libido, να διακρίνουν τους κοιλιακούς στην πλαδαρή κοιλιά τους.
Απίθανες ιλαρότητες στον δημόσιο λόγο, καθένας αισθάνεται ώριμος να δηλώσει την ετερότητα, την ιδιοπροσωπία του, να καταθέσει ενώπιον της ιστορίας (ακόμα όχι ενώπιον του Θεού, αλλά πλησιάζει σιγά-σιγά και αυτή η ώρα) την ιδιότυπη ταυτότητα, την ιδιαίτερη γλώσσα, την ειδική ευαισθησία. Κάθε πίκρα και καημός βρίσκει το πρόσφορο μιντιακό έδαφος να εκδιπλωθεί παχουλά. Στο βάθος, ένας άκαμπτος ναρκισσιστικός δελεασμός βρίσκεται πίσω από την αφρόντιστη, πολυτελή και αγενή πολυφωνία.
Γιατί άλλο η ιδιαιτερότητα της γνώμης, άλλο η πολιτική διατύπωση και άλλο η ωραιοπαθής διακήρυξη, ανεξαρτήτως συνθηκών, ανεξαρτήτως ακροατηρίου, ανεξαρτήτως αναλυτικής θεμελίωσης και επιχειρήματος. Και αυτά τα περιττά και πολυτελή συμβαίνουν στο πλάι ενός μαύρου, πηχτού ποταμού ανέργων, κατεστραμμένων, τελειωμένων.
Φαίνεται ότι ένα τμήμα αριστερών θέλει για λογαριασμό του όλη την αριστερή ιδεολογική συνέπεια, απαιτεί ολόκληρη τη ιστορική κληρονομιά του κινήματος, ολόκληρη τη σκευή του ευρωπαϊκού ιδεώδους, των ετεροτήτων, της Ιστορίας και της ευαισθησίας ή, εν πάση περιπτώσει, θέλει για λογαριασμό του τη δυνατότητα να μη δίνει λογαριασμό σε κανένα και σε τίποτα.
Και δεν εννοώ ότι, επειδή οι κοτούλες της e-Δεξιάς τσιμπολογούν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ό,τι ανοησία ή μη ανοησία αριστερού μπορούν να διαστρέψουν, οι αριστεροί πρέπει να αυτολογοκριθούν. Εννοώ ότι η σύνταξη μιας σεμνής συνθήκης νέας «κομματικότητας» απαιτεί οικονομία, προσεχτική σιωπή, δουλειά, συμπερίληψη του συντρόφου σε ό,τι πεις, σε ό,τι πράξεις.
Η κομματική σύνθεση δεν είναι απλή συνεργασία, συνεύρεση, συμβίωση. Η κομματική ενότητα προϋποθέτει αυτοθυσιαστική απόφαση, αφού το ίδιο σου το πολιτικό πρόσωπο εντός του κόμματος διακαθορίζεται από τις πολιτικές συγκροτήσεις όλων.
Το πολιτικό σου πρόσωπο με τα αυτονόητα (που για τον άλλο μπορεί να μην είναι καθόλου αυτονόητα), με τα διαβάσματα και τις αναφορές (που για τον άλλον μπορεί να είναι αρκετά διαφορετικά), με την κομματική μακροκαταγωγή και παράδοση (που για τον άλλον μπορεί να είναι διαφορετική) δεν μπορεί να είναι προσωπείο, υπερκατασκευή, ένδυμα.
Αυτό που αποπειράται η Αριστερά δεν μπορεί να είναι στις σημερινές εμπόλεμες συνθήκες ένα συμβόλαιο συμβίωσης. Νομίζω, πρέπει να είναι κάτι σαν αγάπη ή έστω κάτι σαν έλλογη πειθαρχία. Καταλαβαίνω τον ωμό καγχασμό, τη συναισθηματική κόπωση «παλιοσειρών» που ήρθαν ή ήταν ήδη και που δεν έχουν καμιά ψευδαίσθηση για τους ανθρώπους, τις αδυναμίες, τις φιλοδοξίες, τις ανασφάλειες και που, κουρασμένες (οι παλιοσειρές), δεν μπορούν να σκεφτούν με όρους μιας ολικής συναισθηματικής αναδιανομής, όπως είναι η συντροφικότητα, η αγάπη, η εμπιστοσύνη, η ευφυΐα.
Όμως εγώ τουλάχιστον, αλλά νομίζω και οι συντριπτικά πολλοί, θέλουμε το «άλλο» όχι ως πρόγραμμα ψευδαισθήσεων, αλλά ως αγαπητική συνθήκη πολιτικής παραγωγής και διαλλαγής. Θέλουμε το άλλο ως μια ποιότητα που ενώ προϋποτίθεται, δεν εγκαθίσταται διά παντός και πρέπει να κερδίζεται ξανά και ξανά.
Μοιάζει ευχολογική κατασκευή το να αναφέρεται κανείς στα θεμελιώδη του αριστερού ουμανισμού, της αριστεροφροσύνης, ειδικά αυτή την περίοδο των κυβερνητικών φαντασιώσεων και των ανταγωνισμών που καλλιεργεί. Σε όλες τις κρίσεις, όμως, αντάρτικα, παρανομίες, εξορίες, μαζικούς αγώνες ακόμα και τη μακρά -για τον αριστερό- έρημο του life style, αυτό που καταλαβαίνει κανείς ως υπέρτερο, ως απολύτως υπερέχον είναι η ηθική συγκρότηση των ανθρώπων που διαμορφώνει δυνατές πολιτικές σχέσεις και οδηγεί και στην υψηλή πολιτική παραγωγή.
Το στοίχημα του μετεμφυλίου δεν το κέρδισε ο ζαχαριαδικός φορμαλιστικός δεσποτισμός, αλλά (με όλα τα κουσούρια της) η ΕΔΑ, η νεολαία Λαμπράκη, η επιθεώρηση Τέχνης, οι ποιητές, οι διανοούμενοι και οι αριστεροί βιοπαλαιστές.
Μια σύνθετη, δηλαδή, αντιφατική, αλλά πυκνή κοινωνικοπολιτική στρωματογραφία που είχε πάντα υψηλές ηθικές απολήξεις. Και μέρος της μεταδικτατορικής ιδεολογικής και πολιτισμικής ηγεμονίας εκεί θεμελιώθηκε. Η ηθική, συντροφική σύναψη και όχι η εργαλειακή ή ναρκισσιστική εξωτερικότητα είναι η μακροβιότερη, κληροδοτημένη παράμετρος του ιλιγγιώδους αριστερού διαβήματος που έχουμε μπροστά μας.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αναπ. καθηγητής ΕΜΠ, dsevastakis@arch.ntua.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου