Ο άνθρωπος του μετρό...
“Η ζωή χωρίζεται σε τρεις φάσεις: επανάσταση, περισυλλογή, τηλεόραση. Ξεκινάς να αλλάξεις τον κόσμο και καταλήγεις να αλλάζεις κανάλια.”
Αυτή η ατάκα (που σύμφωνα με το εμπεριστατωμένο google search που έκανα αποδίδεται στον Αρκά, αν και έχω διαβάσει τα άπαντα του Αρκά και δε θυμάμαι πού το έχει γράψει – any ideas?) αντικατοπτρίζει πλήρως τη σημερινή πραγματικότητα. Άνθρωποι που στα 18 τους έκαναν τα πάντα για να αλλάξουν τον κόσμο (ή έστω τη χώρα τους), σήμερα στα 50 τους κάνουν τα πάντα για να πάρουν αυτοί το τηλεκοντρόλ, κοιτάζοντας μόνο την πάρτη τους και αφήνοντας τις τύχες του κόσμου σε αυτούς που θελουν να τις αναλάβουν, με όχι και τόσο αθώα κίνητρα. Οι ίδιοι άνθρωποι που πρωτοστάτησαν σε φοιτητικούς ξεσηκωμούς για έναν καλύτερο κόσμο, τώρα είναι και οι ίδιοι μέρος ενός χειρότερου κόσμου – και είναι και περήφανοι για τους εαυτούς τους.
Όλοι λίγο-πολύ στα νιάτα μας πιστέψαμε σε έναν καλύτερο κόσμο και προσπαθήσαμε να τον υλοποιήσουμε – αλίμονο σε όποιον δεν το έκανε και θεωρεί τον εαυτό του ανθρώπινο ον. Στην πορεία, όμως, στους σημερινούς 40ρηδες και 50ρηδες συνέβη αυτό που άλλοι λένε “ωρίμανση” και άλλοι “αλλοτρίωση”. Όπως κι αν το πεις, η ουσία είναι ότι τα όνειρα για έναν καλύτερο κόσμο ξεχάστηκαν και αντικαταστάθηκαν από μία σταδιακή προσαρμογή στις επιταγές του συμβατικού κόσμου, μέχρι που έφτασαν να είναι ακριβώς αυτοί που πολεμούσαν πριν από τριάντα χρόνια.
Μπορεί άραγε αυτό να αλλάξει στις επόμενες γενιές, αρχής γενομένης από τη δική μου; Ναι, νομίζω ότι μπορεί…
Και νομίζω ότι μπορεί, ακριβώς επειδή η μία από τις τρεις φάσεις ολοένα και αποδυναμώνεται. Βλέπεις, η τηλεόραση δεν είναι τόσο ισχυρή όσο ήταν κάποτε. Πλέον είναι τόσοι πολλοί αυτοί που ενημερώνονται από το Διαδίκτυο, ώστε η επιρροή των (αποδεδειγμένα διεφθαρμένων και συμφεροντολογικών) τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων σύντομα θα περιορίζεται στους παππούδες και τους τεχνοφοβικούς. Το βλέπω ήδη από τους γονείς μου: Η μάνα μου έχει κόψει την καθημερινή εφημερίδα που αγόραζε και σταμάτησε να βλέπει τηλεοπτικά δελτία – πλέον ενημερώνεται από το Internet, που μέχρι πριν ένα χρόνο το είχε μόνο για να παίζει παιχνίδια. Ο πατέρας μου επίσης ενημερώνεται καθημερινά από το Διαδίκτυο, και εφημερίδα διαβάζει μόνο τις Κυριακές. Ενημερωτικές εκπομπές στην τηλεόραση δε βλέπουν ποτέ. Βασική πηγή ενημέρωσής τους είναι το Internet. Και είναι 55 χρονών, έτσι;
Χωρίς τηλεόραση (και με τις εφημερίδες ημιθανείς), η προπαγάνδα έχει πολύ μικρότερη ισχύ και η φάση της περισυλλογής μπορεί να οδηγήσει εκεί απ’όπου ξεκίνησε: Στην επανάσταση.
Εντάξει, θα μου πεις ότι λέω βλακείες, ότι το σύστημα είναι πολύ βαθιά ριζωμένο και όσο κι αν προσπαθήσεις να το τραβήξεις, πιο πιθανό είναι να σε τραβήξει κι εσένα εκεί κάτω, παρά να καταφέρεις να το ξεριζώσεις. Εξάλλου, η μέχρι τώρα εμπειρία αυτό μας λέει: Μας λέει ότι οι άνθρωποι αλλοτριώνονται από το σύστημα, γίνονται ένα με αυτό και μετά τραβάνε και τους υπόλοιπους προς το μέρος τους. Ωστόσο, η ζωή είναι σαν τα αμοιβαία κεφάλαια: Οι σημερινές αποδόσεις δεν εξασφαλίζουν τις μελλοντικές. Ο κόσμος αλλάζει, και καταστάσεις που είναι βαθιά ριζωμένες στον παλιό κόσμο δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στον καινούργιο, γενναίο κόσμο. Μένουν πίσω, και σύντομα αποτελούν (ευχάριστη ή δυσάρεστη) ανάμνηση.
Έρχεται στο μυαλό που η περίπτωση των Αγανακτισμένων. Ένα ιδιότυπο “κίνημα”, χωρίς ιδιαίτερη οργάνωση, χωρίς σαφή αιτήματα, χωρίς να αρθρώνει έναν λόγο πολιτικό. Άνθρωποι που μαζεύονταν σε ένα μέρος και κραύγαζαν. Κι όμως, ακόμα κι έτσι, οι Αγανακτισμένοι άφησαν “κάτι”. Μία κληρονομιά που ψάχνει κληρονόμο.
Αν θες τη γνώμη μου, οι Αγανακτισμένοι ήταν ένα “πρωτόγονο” κίνημα. Και ήταν πρωτόγονο ακριβώς επειδή ήταν κάτι το καινούργιο, εντελώς καινούργιο για τα ελληνικά δεδομένα. Βλέπεις, στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει τα πάντα να γίνονται από πολιτικούς. Λίγοι από εμάς είναι ενεργά μέλη σε κάποια μη κυβερνητική οργάνωση που στηρίζει κάποιον κοινωνικό σκοπό – λες και περιμένουμε όλα να τα κάνει το κράτος. Οι Αγανακτισμένοι, λοιπόν, ήταν ουσιαστικά ένα “πείραμα”: Μία απόπειρα δημιουργίας ενός μαζικού κοινωνικού κινήματος που θα επιχειρούσε να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης προς την κυβέρνηση και τη Βουλή. Και ήταν ένα πείραμα που είναι δύσκολο ακόμα να πούμε αν αποδεικνύεται επιτυχημένο ή αποτυχημένο.
Πιστεύω, όμως, ότι το επόμενο αντίστοιχο κίνημα θα είναι πολύ πιο ισχυρό. Κι αυτό γιατί, χάρη και στο Διαδίκτυο, σταδιακά μεγαλώνουν οι ρίζες που θα μπορέσουν να υποστηρίξουν κάτι τέτοιο. Αφορμή για το σημερινό post ήταν το hashtag #astegoi στο Twitter, μέσα από το οποίο απλοί άνθρωποι (όχι πολιτικοί, όχι κανάλια, όχι εφοπλιστές, όχι ήδη υπάρχουσες οργανώσεις) καλούνται να δώσουν ιδέες για να ανακουφιστούν οι ολοένα και αυξανόμενοι άστεγοι. Είναι μία πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία που δε θα μπορούσε με κανέναν τρόπο να ληφθεί τριάντα χρόνια πριν. Να γιατί είναι τόσο πολύτιμο εργαλείο το Internet. Το ίδιο ισχύει και με το #tutorpool, όπου δάσκαλοι και καθηγητές προσφέρουν παρέχουν δωρεάν μαθήματα σε μαθητές που τα έχουν ανάγκη, αλλά και με το Κοινωνικό Ωδείο, όπου καθηγητές μουσικής θα προσφέρουν δωρεάν μαθήματα σε όσους στερούνται της πρόσβασης στη μουσική παιδεία. Και είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν κι άλλες πολλές τέτοιες πρωτοβουλίες που απλά δεν έχουν υποπέσει ακόμα στην αντίληψή μου.
Αν “εθιστούμε” σε τέτοιες οργανώσεις, τότε την επόμενη φορά που θα συγκεντρωθούμε στο Σύνταγμα δε θα είμαστε ένας ανοργάνωτος όχλος, αλλά κάτι παραπάνω. Ίσως και κάτι πολύ παραπάνω, κάτι που θα φέρει τον κόσμο τούμπα – ποτέ δεν ξέρεις.
Και ίσως τότε οι τρεις φάσεις της ζωής να είναι αυτές που θα’πρεπε να είναι: Επανάσταση, περισυλλογή, επανάσταση. Ξεκινάς να αλλάξεις τον κόσμο και τον αλλάζεις.
“Η ζωή χωρίζεται σε τρεις φάσεις: επανάσταση, περισυλλογή, τηλεόραση. Ξεκινάς να αλλάξεις τον κόσμο και καταλήγεις να αλλάζεις κανάλια.”
Αυτή η ατάκα (που σύμφωνα με το εμπεριστατωμένο google search που έκανα αποδίδεται στον Αρκά, αν και έχω διαβάσει τα άπαντα του Αρκά και δε θυμάμαι πού το έχει γράψει – any ideas?) αντικατοπτρίζει πλήρως τη σημερινή πραγματικότητα. Άνθρωποι που στα 18 τους έκαναν τα πάντα για να αλλάξουν τον κόσμο (ή έστω τη χώρα τους), σήμερα στα 50 τους κάνουν τα πάντα για να πάρουν αυτοί το τηλεκοντρόλ, κοιτάζοντας μόνο την πάρτη τους και αφήνοντας τις τύχες του κόσμου σε αυτούς που θελουν να τις αναλάβουν, με όχι και τόσο αθώα κίνητρα. Οι ίδιοι άνθρωποι που πρωτοστάτησαν σε φοιτητικούς ξεσηκωμούς για έναν καλύτερο κόσμο, τώρα είναι και οι ίδιοι μέρος ενός χειρότερου κόσμου – και είναι και περήφανοι για τους εαυτούς τους.
Όλοι λίγο-πολύ στα νιάτα μας πιστέψαμε σε έναν καλύτερο κόσμο και προσπαθήσαμε να τον υλοποιήσουμε – αλίμονο σε όποιον δεν το έκανε και θεωρεί τον εαυτό του ανθρώπινο ον. Στην πορεία, όμως, στους σημερινούς 40ρηδες και 50ρηδες συνέβη αυτό που άλλοι λένε “ωρίμανση” και άλλοι “αλλοτρίωση”. Όπως κι αν το πεις, η ουσία είναι ότι τα όνειρα για έναν καλύτερο κόσμο ξεχάστηκαν και αντικαταστάθηκαν από μία σταδιακή προσαρμογή στις επιταγές του συμβατικού κόσμου, μέχρι που έφτασαν να είναι ακριβώς αυτοί που πολεμούσαν πριν από τριάντα χρόνια.
Μπορεί άραγε αυτό να αλλάξει στις επόμενες γενιές, αρχής γενομένης από τη δική μου; Ναι, νομίζω ότι μπορεί…
Και νομίζω ότι μπορεί, ακριβώς επειδή η μία από τις τρεις φάσεις ολοένα και αποδυναμώνεται. Βλέπεις, η τηλεόραση δεν είναι τόσο ισχυρή όσο ήταν κάποτε. Πλέον είναι τόσοι πολλοί αυτοί που ενημερώνονται από το Διαδίκτυο, ώστε η επιρροή των (αποδεδειγμένα διεφθαρμένων και συμφεροντολογικών) τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων σύντομα θα περιορίζεται στους παππούδες και τους τεχνοφοβικούς. Το βλέπω ήδη από τους γονείς μου: Η μάνα μου έχει κόψει την καθημερινή εφημερίδα που αγόραζε και σταμάτησε να βλέπει τηλεοπτικά δελτία – πλέον ενημερώνεται από το Internet, που μέχρι πριν ένα χρόνο το είχε μόνο για να παίζει παιχνίδια. Ο πατέρας μου επίσης ενημερώνεται καθημερινά από το Διαδίκτυο, και εφημερίδα διαβάζει μόνο τις Κυριακές. Ενημερωτικές εκπομπές στην τηλεόραση δε βλέπουν ποτέ. Βασική πηγή ενημέρωσής τους είναι το Internet. Και είναι 55 χρονών, έτσι;
Χωρίς τηλεόραση (και με τις εφημερίδες ημιθανείς), η προπαγάνδα έχει πολύ μικρότερη ισχύ και η φάση της περισυλλογής μπορεί να οδηγήσει εκεί απ’όπου ξεκίνησε: Στην επανάσταση.
Εντάξει, θα μου πεις ότι λέω βλακείες, ότι το σύστημα είναι πολύ βαθιά ριζωμένο και όσο κι αν προσπαθήσεις να το τραβήξεις, πιο πιθανό είναι να σε τραβήξει κι εσένα εκεί κάτω, παρά να καταφέρεις να το ξεριζώσεις. Εξάλλου, η μέχρι τώρα εμπειρία αυτό μας λέει: Μας λέει ότι οι άνθρωποι αλλοτριώνονται από το σύστημα, γίνονται ένα με αυτό και μετά τραβάνε και τους υπόλοιπους προς το μέρος τους. Ωστόσο, η ζωή είναι σαν τα αμοιβαία κεφάλαια: Οι σημερινές αποδόσεις δεν εξασφαλίζουν τις μελλοντικές. Ο κόσμος αλλάζει, και καταστάσεις που είναι βαθιά ριζωμένες στον παλιό κόσμο δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στον καινούργιο, γενναίο κόσμο. Μένουν πίσω, και σύντομα αποτελούν (ευχάριστη ή δυσάρεστη) ανάμνηση.
Έρχεται στο μυαλό που η περίπτωση των Αγανακτισμένων. Ένα ιδιότυπο “κίνημα”, χωρίς ιδιαίτερη οργάνωση, χωρίς σαφή αιτήματα, χωρίς να αρθρώνει έναν λόγο πολιτικό. Άνθρωποι που μαζεύονταν σε ένα μέρος και κραύγαζαν. Κι όμως, ακόμα κι έτσι, οι Αγανακτισμένοι άφησαν “κάτι”. Μία κληρονομιά που ψάχνει κληρονόμο.
Αν θες τη γνώμη μου, οι Αγανακτισμένοι ήταν ένα “πρωτόγονο” κίνημα. Και ήταν πρωτόγονο ακριβώς επειδή ήταν κάτι το καινούργιο, εντελώς καινούργιο για τα ελληνικά δεδομένα. Βλέπεις, στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει τα πάντα να γίνονται από πολιτικούς. Λίγοι από εμάς είναι ενεργά μέλη σε κάποια μη κυβερνητική οργάνωση που στηρίζει κάποιον κοινωνικό σκοπό – λες και περιμένουμε όλα να τα κάνει το κράτος. Οι Αγανακτισμένοι, λοιπόν, ήταν ουσιαστικά ένα “πείραμα”: Μία απόπειρα δημιουργίας ενός μαζικού κοινωνικού κινήματος που θα επιχειρούσε να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης προς την κυβέρνηση και τη Βουλή. Και ήταν ένα πείραμα που είναι δύσκολο ακόμα να πούμε αν αποδεικνύεται επιτυχημένο ή αποτυχημένο.
Πιστεύω, όμως, ότι το επόμενο αντίστοιχο κίνημα θα είναι πολύ πιο ισχυρό. Κι αυτό γιατί, χάρη και στο Διαδίκτυο, σταδιακά μεγαλώνουν οι ρίζες που θα μπορέσουν να υποστηρίξουν κάτι τέτοιο. Αφορμή για το σημερινό post ήταν το hashtag #astegoi στο Twitter, μέσα από το οποίο απλοί άνθρωποι (όχι πολιτικοί, όχι κανάλια, όχι εφοπλιστές, όχι ήδη υπάρχουσες οργανώσεις) καλούνται να δώσουν ιδέες για να ανακουφιστούν οι ολοένα και αυξανόμενοι άστεγοι. Είναι μία πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία που δε θα μπορούσε με κανέναν τρόπο να ληφθεί τριάντα χρόνια πριν. Να γιατί είναι τόσο πολύτιμο εργαλείο το Internet. Το ίδιο ισχύει και με το #tutorpool, όπου δάσκαλοι και καθηγητές προσφέρουν παρέχουν δωρεάν μαθήματα σε μαθητές που τα έχουν ανάγκη, αλλά και με το Κοινωνικό Ωδείο, όπου καθηγητές μουσικής θα προσφέρουν δωρεάν μαθήματα σε όσους στερούνται της πρόσβασης στη μουσική παιδεία. Και είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν κι άλλες πολλές τέτοιες πρωτοβουλίες που απλά δεν έχουν υποπέσει ακόμα στην αντίληψή μου.
Αν “εθιστούμε” σε τέτοιες οργανώσεις, τότε την επόμενη φορά που θα συγκεντρωθούμε στο Σύνταγμα δε θα είμαστε ένας ανοργάνωτος όχλος, αλλά κάτι παραπάνω. Ίσως και κάτι πολύ παραπάνω, κάτι που θα φέρει τον κόσμο τούμπα – ποτέ δεν ξέρεις.
Και ίσως τότε οι τρεις φάσεις της ζωής να είναι αυτές που θα’πρεπε να είναι: Επανάσταση, περισυλλογή, επανάσταση. Ξεκινάς να αλλάξεις τον κόσμο και τον αλλάζεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου