Το Μνημόνιο κάνει (;) τα παιδιά μας gay. Ε και;

Των Ντίνα Τζουβάλα, Αλίκη Κοσυφολόγου και Λίνα Θεοδώρου, Red NoteBook...

«Πέστε μου, σας παρακαλώ,  είναι τώρα ώρα να απασχολείτε τις  εργάτριες επί μήνες ολόκληρους για  το πώς αγαπούν και αγαπιούνται, για  το πώς να κορτάρουν και να  κορτάρονται; Και, εννοείται, πως  γίνονταν αυτά στο παρελθόν, πως γίνονται τώρα και πως θα γίνονται  στο μέλλον και μάλιστα στους διάφορους λαούς. Και αυτό, παρακαλώ, το ονομάζουν με καμάρι ιστορικό υλισμό. Τώρα ο νους και ο λογισμός των εργατριών πρέπει να  κατευθύνεται στην προλεταριακή  επανάσταση».

Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν, Συνομιλία με τον Λένιν για το γυναικείο ζήτημα

Η συγκυρία

Μια πρόχειρη αναζήτηση αρνήθηκε να μας αποκαλύψει αν ο σύντροφος Λένιν είχε αποφανθεί και περί της ομοφυλοφιλίας. Αλλά επειδή στην πολιτική δεν υπάρχει κενό, ο πρώην ΠΑΣΟΚ, πρώην ΔΗΜΑΡ και νυν... συνεργαζόμενος Μιχελογιαννάκης έσπευσε να το καλύψει. Πληροφορηθήκαμε, λοιπόν, ότι μια απ’ τις (δυσμενείς;) συνέπειες του Μνημονίου είναι ότι τα παιδιά μας (όχι τα κορίτσια: τα παιδιά) θα γίνουν μαζικά γκέι και οι γυναίκες θα μένουν ανύπαντρες (1). Αυτή η ανθρωπιστική καταστροφή θα επέλθει γιατί οι κανακάρηδες της ελληνικής οικογένειας θα μένουν περισσότερο με την οικογένειά τους, λόγω ανεργίας και ανέχειας, και κάπου στην πορεία θα εκθηλύνονται.

Η παραπάνω δήλωση μας μαθαίνει πολλά. Το πρώτο είναι πως υπάρχει -στα μυαλά διαφόρων, και όχι μόνο στου κυρίου Μιχελογιαννάκη- μια εγγενής σχέση ανάμεσα στο αν κάποιος εργάζεται και κουβαλάει το ψωμί της οικογένειας και στις σεξουαλικές του προτιμήσεις. Ο οικονομικά ανενεργός άντρας χάνει την αρρενοπώτητά του, εκθηλύνεται, γίνεται ...παθητικός. Γι’ αυτό, άλλωστε, η ανεργία θα επηρεάσει μόνο τα ποσοστά ομοφυλοφιλίας των ανδρών. Έτσι κι αλλιώς, στην Ελλάδα λεσβιές δεν υπάρχουν - σύμφωνα πάντα με το συλλογισμό. Η γυναικεία σεξουαλικότητα ορίζεται πλήρως απ’ την αναπαραγωγή και μερικές -προφανώς ντεμέκ- λεσβίες εμφανίζονται μόνο στο πορνό. Προφανώς, βάσει του όλου συλλογισμού, η ομοφυλοφιλία είναι κοινωνικό δεινό, μια «ανωμαλία» στην ομαλή κοινωνική συμβίωση, η οποία στον συγκεκριμένο τομέα είναι ευθεία και αδιαμεσολάβητη αντανάκλαση της φύσης. Έτσι, το ιδανικό θα ήταν να εξαλειφθεί (πώς άραγε;), ή σε κάθε περίπτωση να εφαρμόζεται κάποιο σύστημα ποσόστωσης, ώστε να συγκρατούνται οι αριθμοί.

Και η διαχρονικότητα

Τα τελευταία χρόνια στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ έχουν γίνει πολλές και χρήσιμες συζητήσεις για την προσφορότητα, την (τεράστια) δυναμική, αλλά και τα όρια του αντι-μνημονιακού μετώπου, ως κύριου άξονα συμμαχιών της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αυτό το κείμενο δεν σκοπεύει να ανοίξει το ζήτημα απ’ τη βάση του. Παρόλα αυτά, η θέση των έμφυλων (φεμινιστικών) διεκδικήσεων εντός του προγράμματος της Αριστεράς φαίνεται ιδιαίτερα επισφαλής. «Δεν υπάρχει καιρός για τέτοια», ακούμε. Μαθαίνουμε πως αυτά είναι «πολυτέλειες» και «μικροαστισμοί». Μπορεί ακόμα και να ‘ναι θεμιτές διεκδικήσεις, αλλά θα επιλυθούν όταν ξεμπερδέψουμε με τον καπιταλισμό ή με το Μνημόνιο -για τους πιο «μετριοπαθείς».

Το ζήτημα δεν είναι απλώς θέμα αξιών, όπως αναλύει εξαιρετικά ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, αν και είναι προφανώς και τέτοιο. Ο οικονομισμός υπονομεύει καθοριστικά την ικανότητά μας να αναλύουμε και επομένως να αντιμετωπίζουμε τα κοινωνικά φαινόμενα. Το παράδειγμα της ΧΑ είναι χαρακτηριστικό. Δεν υπάρχει κανένας λόγος εντοπισμένος αποκλειστικά στην οικονομία που να εξηγεί γιατί στην Ελλάδα του 2012 η ΧΑ καλπάζει (έστω και μόνο δημοσκοπικά). Η φτωχοποίηση μεγάλων στρωμάτων της κοινωνίας από μόνη της δεν εξηγεί κάτι. Υπάρχουν δεκάδες ιστορικά παραδείγματα κοινωνιών σε φτωχοποίηση και πολιτική κρίση που γέννησαν από κλασικές επαναστάσεις μέχρι στρατιωτικές δικτατορίες. Αν ο (νεο)ναζισμός είναι μια ειδική μορφή κράτους έκτακτης ανάγκης, πρέπει να εντοπίζουμε που έγκειται αυτή η «ειδικότητα». Η ραγδαία φτωχοποίηση υποτελών τάξεων στην Ελλάδα έχει συναντηθεί με τον αναζωπυρωμένο εθνικισμό του «Μακεδονικού», την ομοφοβία και το μισογυνισμό μιας κοινωνίας που επίσημα ως το 2005 (αλλά και τώρα) θεωρεί ότι ο βιασμός εντός γάμου δεν είναι έγκλημα.

Πριν από 100 περίπου χρόνια στη συζήτησή του με την Κλάρα Τσέτκιν για το γυναικείο ζήτημα, ο Λένιν προέτρεπε τις γυναίκες να σταματήσουν να ασχολούνται με «τις αγάπες και τα κόρτε» και να αφοσιωθούν στην προοπτική της προλεταριακής επανάστασης. 20 χρόνια μετά την πολυπόθητη προλεταριακή επανάσταση (εν έτει 1936), η έκτρωση κηρυσσόταν και πάλι παράνομη.

Η «ελπίδα» όπου υπάρχει

Δε χωρά αμφιβολία ότι τα μνημόνια, ως κορύφωση της υλοποίησης του σχεδίου για την επιβίωση του καπιταλισμού, διαλύουν την κοινωνία. Υπό την έννοια αυτή, είναι λογικό η κατάργηση των μνημονίων να συμπεριλαμβάνεται στους κεντρικούς στόχους μίας ριζοσπαστικής αριστερής πολιτικής. Ωστόσο, δεν πρέπει επ’ ουδενί να παραγνωρίζεται ότι τα αντιμνημονιακά αιτήματα είναι γεννήματα της συγκυρίας, με αφορμή την οποία η αριστερά εκφράζει στο δημόσιο πεδίο διαχρονικά οράματα και αξίες.

Ειδικότερα, σε μία εποχή κατά την οποία οι αντιδραστικές δυνάμεις κεφαλαιοποιούν ακόμη «ζωντανές» πολιτιστικές δομές στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα ο κυρίαρχος ετεροσεξισμός και η πατριαρχική κουλτούρα, η επικράτηση στους κόλπους της αριστεράς μιας οικονομιστικής αντίληψης του αγώνα, καθώς και η υποτίμηση της ανάγκης για ιδεολογική πάλη για τα ζητήματα των έμφυλων σχέσεων, καταλήγει επικίνδυνη. Βάσει των παραπάνω, δεν είναι τυχαίο που στην άλλη όχθη της πολιτικής αντιπαράθεσης, οι αντιδραστικές δυνάμεις του πολιτικού φάσματος, από τη Νέα Δημοκρατία ως τη Χρυσή Αυγή, έχουν κατασταλαγμένες θέσεις σχετικά με τα ζητήματα αυτά. Θεωρούν τα συγκεκριμένα πεδία προνομιακά της παρέμβασης και δόμησης ενός ηγεμονικού λόγου, που περιγράφει γλαφυρά μια αναδίπλωση στους παραδοσιακούς ρόλους και αναδεικνύει την «ελληνική οικογένεια», καθώς αποτελεί άξονα απορρόφησης της νεοφιλελεύθερης επίθεσης στις κοινωνικές ομάδες. Σε αυτό το σκηνικό, που επιφυλάσσει μηδενική ανοχή για συμπεριφορές που εκφεύγουν του αυστηρά ορισμένου έφμυλου και ετεροκανονικού πλαισίου, το δικό μας αντιπρόταγμα δεν μπορεί να αγνοεί αυτό το πεδίο της πάλης. Πρέπει να διεκδικήσει την ηγεμονία.

Στις σημερινές συνθήκες, η πολιτική της ριζοσπαστικής αριστεράς δεν μπορεί παρά να εμπνέεται από ένα συνολικό και πολύπλευρο όραμα για την κοινωνική χειραφέτηση, το οποίο θα περιλαμβάνει ως ισότιμους και καθοριστικούς τους στόχους της κατάργησης της έμφυλης και σεξουαλικής καταπίεσης και της σύγκρουσης με το ρατσισμό. Η πολιτική αυτή θα μπορεί να ενοποιεί τα αιτήματα που εκφράζονται μέσα από την πληθώρα των επιμέρους κινημάτων αντίστασης που αναπτύσσονται, φωτίζοντας την προοπτική της κοινωνίας που θέλουμε να δημιουργήσουμε. Για να μπορούμε να κοιτάμε το φεγγάρι και όχι το δάχτυλο, για να μην καταλήξουμε να διαχειριζόμαστε τον πόνο, αλλά να διαμορφώσουμε τους όρους για την οικοδόμηση του καινούριου.

1. Βλ. http://youtu.be/gzYa9d2Gdl4