Της Ντίνας Τζουβάλα, απο τοRed NoteBook...
- To χειρότερο είναι πως τώρα που αποφάσισα να ξεκόψω , όλη η υπόλοιπη χώρα αποφάσισε να το ρίξει στις παρανομίες. Πήγα φυλακή και όταν βγήκα είδα οτι οι ηλίθιοι είχαν εκλέξει ένα μάτσο κακοποιούς. Πως σου φαίνεται αυτό;
Μέσα στο 2012 οι εκδόσεις Κέδρος αποφάσισαν να εκδόσουν μαζί τα τρία νουάρ αστυνομικά μυθιστορήματα του Philip Kerr, τις Βιολέτες του Μάη (1989), τον Χλωμό Εγκληματία (1990) και το Γερμανικό Ρέκβιεμ (1991). Οι τρεις ιστορίες λαμβάνουν χώρα στο Βερολίνο το 1936, το 1938 και το 1947 αντίστοιχα.
Το χιούμορ του Κερ είναι ανατρεπτικό και κυνικό και οι ιστορίες καλοφτιαγμένες. Δεν είναι όμως αυτό το ζήτημα. Υποθέτω, δε, οτι δεν ήταν καν αυτός ο λόγος που οι εκδόσεις Κέδρος ανέσυραν την τριλογία και αποφάσισαν να την εκδώσουν τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Οι τρεις ιστορίες διαδραματίζονται παράλληλα με την άνοδο και την πτώση του Τρίτου Ράιχ, μέσα στον απόηχο της παταγώδους αποτυχίας της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Οι παραλληλισμοί της σύγχρονης Ελλάδας με εκείνη την περίοδο είναι ποικίλοι, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο εύστοχοι.
Υπάρχει όμως κάτι που σίγουρα ισχύει και στην περιπτωσή μας: οι καταστάσεις δεν γίνονται ποτέ πραγματικά άσχημες μέσα σε μια νύχτα. Η αυταρχικοποίηση ενός πολιτεύματος δεν λειτουργεί σαν διακόπτης με δύο τιμές: ανοιχτό-κλειστό. Λειτουργεί περισσότερο σαν σωρός, και είναι γνωστό απο αρχαιότητος το φιλοσοφικό ερώτημα πόσοι σπόροι σταριού χρειάζονται για να φτιάξουν έναν σωρό. Ποιο είναι, δηλαδη, αυτό το κρίσιμο σημείο που η ποσότητα μετατρέπεται σε ποιότητα, αλλάζοντας ριζικά την πραγματικότητα. Το πρόβλημα συνήθως έγκειται στο ότι, όποιοι ζουμε αυτή τη διαδικασία απο μέσα, σπάνια μπορούμε να εντοπίσουμε αυτό το σημείο. Είναι μάλιστα εντελώς συνηθισμένο -και ίσως και λογικό- να μη συνειδητοποιούμε καν την ποιοτική εξέλιξη του φαινομένου ή αν την παρατηρούμε, να προσαρμοζόμαστε σε αυτήν, ώστε πια να μην μας σοκάρει.
Θα ακουστεί παράδοξο, αλλά διαβάζοντας το πρώτο μέρος της Τριλογίας, το πρώτο που σκέφτεται κανείς είναι πως το 1936 τα πράγματα δεν ήταν και τόσο άσχημα. Βεβαίως ήταν πρόβλημα να είσαι κομμουνιστής ή εβραίος ή ομοφυλόφιλος (πολλώ δε μάλλον και τα τρία μαζί: εντελώς περιφερειακά στις Βιολέτες του Μάρτη εμφανίζεται ένας τέτοιος ήρωας). Ο Μπέρνι Γκούντερ –ο πρωταγωνιστής ντετέκτιβ– αναφέρει σε κάποιο σημείο πως η θνησιμότητα των εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της εποχής ήταν περίπου 7-8% και των υπολοίπων 1%. «Αστείο» ποσοστό σε σχέση με όσα ακολούθησαν. Αλλά τα όσα ακολούθησαν δεν θα μπορούσαν να ‘χουν υπάρξει ποτέ χωρίς να έχει εξοικειωθεί ο καθένας με αυτό το 7-8%.
Υποψιάζομαι πως αυτές τις μέρες στην Ελλάδα προστέθηκε ο σπόρος αυτός που έφερε την ποιοτική αλλαγή. Δεν σκοπεύω να αναπαραγάγω εδώ εκτενώς τα γεγονότα, αλλά οι συλλήψεις των (αρχικά) δεκαπέντε αντιφασιστών, οι συνθήκες κράτησής τους και οι (ανύπαρκτες) δικονομικές εγγυήσεις όσον αφορά τη δίωξή τους είχαν τέτοια χαρακτηριστικά που μαρτυρούν (και αυτά) μια συνολική μετάλλαξη του κράτους. Εδώ βρίσκεται το κρίσιμο στοιχείο, πιστεύω. Η όλη διαδικασία δεν υπήρξε συνέπεια του εκφασισμού και της ημι-αυτονόμησης τμημάτων της αστυνομίας - αν και αυτά έπαιξαν έναν ρόλο. Δεδηλωμένος στόχος του θεοφοβούμενου πρωθυπουργού μας είναι «να βγάλει τις κουκούλες» από τους «μπαχαλάκηδες» και προφανώς αυτό δεν επιτυγχάνεται πάντα με σεβασμό στην δικονομία. Η ημι-αυτονομημένη αστυνομία, λοιπόν δεν είναι η αιτία αυτού του συγκεκριμένου προβλήματος, αλλά το μέσο για την επίτευξη του διακηρυγμένου στόχου. Με τον ίδιο τρόπο που το κράτος πρέπει να ναι σχετικά αυτόνομο για να διασφαλίζει την τάξη και τη συνοχή (ή την ταξική συνοχή αν θέλετε) σε έναν κοινωνικό σχηματισμό, κομμάτια του κράτους μπορεί να χρειάζεται να αυτονομηθούν, ώστε απερίσπαστα από δικαιικά κολλήματα (απομεινάρια της επάρατης Μεταπολίτευσης) να εκπληρώσουν έναν συγκεκριμένο στόχο. Η ανακοίνωση του Υπουργείου ΠΡΟΠΟ που δείνει ρητά πολιτική κάλυψη σε αστυνομία και ναζί και επιτίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ (οποία έκπληξις!) επιβεβαιώνει αυτή την υπόθεση.
Μπροστά σε αυτή τη διαδικασία αυταρχικοποίησης μπορούμε να κάνουμε όλα τα λάθη εκτός απο ένα: να ψιρίζουμε την μαϊμού, κατά το κοινώς λεγόμενο. Θέλω να πω πως υποθέτω οτι οι μέθοδοι της ΧΑ και της ΕΛΑΣ δεν είναι αρεστές σε όλο το αστικό πολιτικό σκηνικό, ούτε στο σύνολο της αστικής τάξης. Παρόλα αυτά, δεν φαίνεται να κάνουν τίποτα, γιατί αντιλαμβάνονται πως είναι πολιτικά αποτελεσματικότερο να τα εντάξουν όλα αυτά σε ένα ενιαίο σχέδιο: σ’ αυτό που θα διασφαλίζει τη διατήρηση και τη διεύρυνση της οικονομικής, κοινωνικής και πολτικής τους εξουσίας. Η δική μας δουλειά, όμως, είναι το ακριβώς αντίθετο. Συνεπώς, το ζήτημα δεν είναι η εξαντλητική αξιολόγηση κάθε πράξης που προέρχεται από το από ‘δω στρατόπεδο (με την ευρεία έννοια), ούτε η πλήρης συμφωνία μπορεί να είναι προϋπόθεση για την στήριξη όσων στοχοποιεί το κράτος. Αδιέξοδο σ’ αυτή τη συγκυρία είναι μόνο το να διστάσουμε.
Υ.Γ.: Η συντριβή της Γερμανίας και η πλήρης διάλυση του Βερολίνου μετά των πόλεμο, όπως αποτυπώνονται στο τελευταίο κομμάτι της τριλογίας (Γερμανικό Ρέκβιεμ), έχουν άλλο ένα δίδαγμα για το κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που φαντασιώνεται φυλετικές ανωτερότητες: όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα, τον τρών’ οι κότες.
- To χειρότερο είναι πως τώρα που αποφάσισα να ξεκόψω , όλη η υπόλοιπη χώρα αποφάσισε να το ρίξει στις παρανομίες. Πήγα φυλακή και όταν βγήκα είδα οτι οι ηλίθιοι είχαν εκλέξει ένα μάτσο κακοποιούς. Πως σου φαίνεται αυτό;
-Δεν φταίω εγώ , φιλαράκο, εγώ φήφισα σοσιαλδημοκράτες
Philip Kerr, Οι Βιολέτες του Μάρτη (από την «Τριλογία του Βερολίνου»)
Μέσα στο 2012 οι εκδόσεις Κέδρος αποφάσισαν να εκδόσουν μαζί τα τρία νουάρ αστυνομικά μυθιστορήματα του Philip Kerr, τις Βιολέτες του Μάη (1989), τον Χλωμό Εγκληματία (1990) και το Γερμανικό Ρέκβιεμ (1991). Οι τρεις ιστορίες λαμβάνουν χώρα στο Βερολίνο το 1936, το 1938 και το 1947 αντίστοιχα.
Το χιούμορ του Κερ είναι ανατρεπτικό και κυνικό και οι ιστορίες καλοφτιαγμένες. Δεν είναι όμως αυτό το ζήτημα. Υποθέτω, δε, οτι δεν ήταν καν αυτός ο λόγος που οι εκδόσεις Κέδρος ανέσυραν την τριλογία και αποφάσισαν να την εκδώσουν τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Οι τρεις ιστορίες διαδραματίζονται παράλληλα με την άνοδο και την πτώση του Τρίτου Ράιχ, μέσα στον απόηχο της παταγώδους αποτυχίας της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Οι παραλληλισμοί της σύγχρονης Ελλάδας με εκείνη την περίοδο είναι ποικίλοι, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο εύστοχοι.
Υπάρχει όμως κάτι που σίγουρα ισχύει και στην περιπτωσή μας: οι καταστάσεις δεν γίνονται ποτέ πραγματικά άσχημες μέσα σε μια νύχτα. Η αυταρχικοποίηση ενός πολιτεύματος δεν λειτουργεί σαν διακόπτης με δύο τιμές: ανοιχτό-κλειστό. Λειτουργεί περισσότερο σαν σωρός, και είναι γνωστό απο αρχαιότητος το φιλοσοφικό ερώτημα πόσοι σπόροι σταριού χρειάζονται για να φτιάξουν έναν σωρό. Ποιο είναι, δηλαδη, αυτό το κρίσιμο σημείο που η ποσότητα μετατρέπεται σε ποιότητα, αλλάζοντας ριζικά την πραγματικότητα. Το πρόβλημα συνήθως έγκειται στο ότι, όποιοι ζουμε αυτή τη διαδικασία απο μέσα, σπάνια μπορούμε να εντοπίσουμε αυτό το σημείο. Είναι μάλιστα εντελώς συνηθισμένο -και ίσως και λογικό- να μη συνειδητοποιούμε καν την ποιοτική εξέλιξη του φαινομένου ή αν την παρατηρούμε, να προσαρμοζόμαστε σε αυτήν, ώστε πια να μην μας σοκάρει.
Θα ακουστεί παράδοξο, αλλά διαβάζοντας το πρώτο μέρος της Τριλογίας, το πρώτο που σκέφτεται κανείς είναι πως το 1936 τα πράγματα δεν ήταν και τόσο άσχημα. Βεβαίως ήταν πρόβλημα να είσαι κομμουνιστής ή εβραίος ή ομοφυλόφιλος (πολλώ δε μάλλον και τα τρία μαζί: εντελώς περιφερειακά στις Βιολέτες του Μάρτη εμφανίζεται ένας τέτοιος ήρωας). Ο Μπέρνι Γκούντερ –ο πρωταγωνιστής ντετέκτιβ– αναφέρει σε κάποιο σημείο πως η θνησιμότητα των εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της εποχής ήταν περίπου 7-8% και των υπολοίπων 1%. «Αστείο» ποσοστό σε σχέση με όσα ακολούθησαν. Αλλά τα όσα ακολούθησαν δεν θα μπορούσαν να ‘χουν υπάρξει ποτέ χωρίς να έχει εξοικειωθεί ο καθένας με αυτό το 7-8%.
Υποψιάζομαι πως αυτές τις μέρες στην Ελλάδα προστέθηκε ο σπόρος αυτός που έφερε την ποιοτική αλλαγή. Δεν σκοπεύω να αναπαραγάγω εδώ εκτενώς τα γεγονότα, αλλά οι συλλήψεις των (αρχικά) δεκαπέντε αντιφασιστών, οι συνθήκες κράτησής τους και οι (ανύπαρκτες) δικονομικές εγγυήσεις όσον αφορά τη δίωξή τους είχαν τέτοια χαρακτηριστικά που μαρτυρούν (και αυτά) μια συνολική μετάλλαξη του κράτους. Εδώ βρίσκεται το κρίσιμο στοιχείο, πιστεύω. Η όλη διαδικασία δεν υπήρξε συνέπεια του εκφασισμού και της ημι-αυτονόμησης τμημάτων της αστυνομίας - αν και αυτά έπαιξαν έναν ρόλο. Δεδηλωμένος στόχος του θεοφοβούμενου πρωθυπουργού μας είναι «να βγάλει τις κουκούλες» από τους «μπαχαλάκηδες» και προφανώς αυτό δεν επιτυγχάνεται πάντα με σεβασμό στην δικονομία. Η ημι-αυτονομημένη αστυνομία, λοιπόν δεν είναι η αιτία αυτού του συγκεκριμένου προβλήματος, αλλά το μέσο για την επίτευξη του διακηρυγμένου στόχου. Με τον ίδιο τρόπο που το κράτος πρέπει να ναι σχετικά αυτόνομο για να διασφαλίζει την τάξη και τη συνοχή (ή την ταξική συνοχή αν θέλετε) σε έναν κοινωνικό σχηματισμό, κομμάτια του κράτους μπορεί να χρειάζεται να αυτονομηθούν, ώστε απερίσπαστα από δικαιικά κολλήματα (απομεινάρια της επάρατης Μεταπολίτευσης) να εκπληρώσουν έναν συγκεκριμένο στόχο. Η ανακοίνωση του Υπουργείου ΠΡΟΠΟ που δείνει ρητά πολιτική κάλυψη σε αστυνομία και ναζί και επιτίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ (οποία έκπληξις!) επιβεβαιώνει αυτή την υπόθεση.
Μπροστά σε αυτή τη διαδικασία αυταρχικοποίησης μπορούμε να κάνουμε όλα τα λάθη εκτός απο ένα: να ψιρίζουμε την μαϊμού, κατά το κοινώς λεγόμενο. Θέλω να πω πως υποθέτω οτι οι μέθοδοι της ΧΑ και της ΕΛΑΣ δεν είναι αρεστές σε όλο το αστικό πολιτικό σκηνικό, ούτε στο σύνολο της αστικής τάξης. Παρόλα αυτά, δεν φαίνεται να κάνουν τίποτα, γιατί αντιλαμβάνονται πως είναι πολιτικά αποτελεσματικότερο να τα εντάξουν όλα αυτά σε ένα ενιαίο σχέδιο: σ’ αυτό που θα διασφαλίζει τη διατήρηση και τη διεύρυνση της οικονομικής, κοινωνικής και πολτικής τους εξουσίας. Η δική μας δουλειά, όμως, είναι το ακριβώς αντίθετο. Συνεπώς, το ζήτημα δεν είναι η εξαντλητική αξιολόγηση κάθε πράξης που προέρχεται από το από ‘δω στρατόπεδο (με την ευρεία έννοια), ούτε η πλήρης συμφωνία μπορεί να είναι προϋπόθεση για την στήριξη όσων στοχοποιεί το κράτος. Αδιέξοδο σ’ αυτή τη συγκυρία είναι μόνο το να διστάσουμε.
Υ.Γ.: Η συντριβή της Γερμανίας και η πλήρης διάλυση του Βερολίνου μετά των πόλεμο, όπως αποτυπώνονται στο τελευταίο κομμάτι της τριλογίας (Γερμανικό Ρέκβιεμ), έχουν άλλο ένα δίδαγμα για το κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που φαντασιώνεται φυλετικές ανωτερότητες: όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα, τον τρών’ οι κότες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου