του Παντελη Μπουκαλα, απο την Καθημερινη...
Γράφτηκε πολλές φορές κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα στην Ιταλία και υποστηρίχτηκε κατά κόρον στις δοκιμές ερμηνείας του εκλογικού αποτελέσματος ότι το «Κίνημα των Πέντε Αστέρων» του Μπέπε Γκρίλο «ήρθε από το πουθενά» ή «γεννήθηκε εκ του μηδενός», για να θεριέψει γρήγορα, απορρυθμίζοντας ένα πολιτικό σύστημα που αντιμετωπίζει έντρομο ό,τι ξεφεύγει από τα ήδη διαθέσιμα εργαλεία.
Αλλά όπως τίποτα δεν είναι παρθενογεννημένο, έτσι και τίποτα δεν δημιουργείται από το μηδέν. Δεν χρειάζεται να είσαι μνηστήρ της παποσύνης για να ξέρεις πως η δημιουργία εκ του μηδενός και οι παρθενογενέσεις υπάγονται στη θεϊκή αρμοδιότητα. Ενα κόμμα ή ένα κίνημα δεν έρχεται ποτέ από το πουθενά. Στο πουθενά, πάντως, μπορεί να καταλήξει, αν το σκορπίσουν οι φατριασμοί και οι δυσχέρειες της μετά το «όνειρο» υλικότητας. Εχει συμβεί κατ’ επανάληψη.
Ο Γκρίλο επένδυσε την κωμική δεξιότητά του για να αναπαραστήσει ένα δράμα (πρώτα στο Διαδίκτυο και ύστερα σε κοσμοβριθείς πλατείες), εκθεατρίζοντας όσα σαρωτικά λέγονται ήδη στα σπίτια του ευρωπαϊκού Νότου, στα καφενεία, στα μπαρ, στα γήπεδα ή μετά τον εκκλησιασμό, παντού. Οτι δηλαδή «οι επαγγελματίες πολιτικοί είναι ψεύτες και κλέφτες», αδιακρίτως (ακριβώς όπως «όλοι οι γιατροί είναι φακελάκηδες», «όλοι οι δημοσιογράφοι πληρωμένοι κονδυλοφόροι» κ.ο.κ.). Οτι η Γερμανία διά της Μέρκελ (η μορφή της, παραλλαγμένη ή και εκχιτλερισμένη, εμφανίζεται επί πινακίδων στις διαδηλώσεις όλων των νοτιοευρωπαϊκών πόλεων) έχει επιβάλει μια δυσβάσταχτη βαυαρική δεσποτεία. Κ.λπ.
Κινήματα σαν το «πεντάστερο», εξ υποστάσεως λαϊκίστικα όπως οτιδήποτε το μανιχαϊστικό και το ακόρεστα πολυσυλλεκτικό, γεννιούνται στη μήτρα όχι απλώς της δυσφορίας που προκαλεί το παλιό πολιτικό σύστημα, φθαρμένο και διεφθαρμένο, αλλά της πλήρους απόρριψής του. Η δημιουργία τους από τα κάτω (ή περίπου) και η αντισυστημικότητά τους είναι το όπλο τους, το πολιτικό επιχείρημά τους, το οποίο ούτε διαυγώς αρθρώνεται ούτε αποσκοπεί σε «λύση», πέραν κάποιων απλουστευτικών επιμέρους προτάσεων· από «λύσεις», άλλωστε, χόρτασαν όλοι οι χρεοκοπημένοι. Η απέχθεια για την πολιτική, όμως, δεν έχει πάντοτε ιδεολογική αφορμή και αγαθή σκόπευση. Επιπόλαια αντιπολιτικός γίνεσαι και ακαριαία, με όρους θυμικού. Συνέβη και στην Ελλάδα: ανάμεσα στους Αγανακτισμένους δεν βρίσκονταν μόνο οπαδοί της άμεσης δημοκρατίας και ιδεαλιστές που ουδέποτε αναζήτησαν προνομιακές σχέσεις με οποιαδήποτε μερίδα του κράτους, αλλά και κάμποσοι χρονίως σιτιζόμενοι από το πελατειακό κράτος που θύμωσαν μόλις διαπίστωσαν ότι αυτή η μέθοδος επιβίωσης έπαψε να ισχύει.
Οι αιφνίδιες, οξύτατες φωνές διαμαρτυρίας είναι σαν τις σάλπιγγες της Ιεριχούς. Γκρεμίζουν. Το παραπέρα, και να τους αφορούσε, δεν το μπορούν. Αλλά και αυτό που ήδη είναι και θέλουν, ούτε λίγο είναι ούτε αδιάφορο. Και δικαιούνται κάτι περισσότερο από ελιτίστικες ειρωνείες.
Αλλά όπως τίποτα δεν είναι παρθενογεννημένο, έτσι και τίποτα δεν δημιουργείται από το μηδέν. Δεν χρειάζεται να είσαι μνηστήρ της παποσύνης για να ξέρεις πως η δημιουργία εκ του μηδενός και οι παρθενογενέσεις υπάγονται στη θεϊκή αρμοδιότητα. Ενα κόμμα ή ένα κίνημα δεν έρχεται ποτέ από το πουθενά. Στο πουθενά, πάντως, μπορεί να καταλήξει, αν το σκορπίσουν οι φατριασμοί και οι δυσχέρειες της μετά το «όνειρο» υλικότητας. Εχει συμβεί κατ’ επανάληψη.
Ο Γκρίλο επένδυσε την κωμική δεξιότητά του για να αναπαραστήσει ένα δράμα (πρώτα στο Διαδίκτυο και ύστερα σε κοσμοβριθείς πλατείες), εκθεατρίζοντας όσα σαρωτικά λέγονται ήδη στα σπίτια του ευρωπαϊκού Νότου, στα καφενεία, στα μπαρ, στα γήπεδα ή μετά τον εκκλησιασμό, παντού. Οτι δηλαδή «οι επαγγελματίες πολιτικοί είναι ψεύτες και κλέφτες», αδιακρίτως (ακριβώς όπως «όλοι οι γιατροί είναι φακελάκηδες», «όλοι οι δημοσιογράφοι πληρωμένοι κονδυλοφόροι» κ.ο.κ.). Οτι η Γερμανία διά της Μέρκελ (η μορφή της, παραλλαγμένη ή και εκχιτλερισμένη, εμφανίζεται επί πινακίδων στις διαδηλώσεις όλων των νοτιοευρωπαϊκών πόλεων) έχει επιβάλει μια δυσβάσταχτη βαυαρική δεσποτεία. Κ.λπ.
Κινήματα σαν το «πεντάστερο», εξ υποστάσεως λαϊκίστικα όπως οτιδήποτε το μανιχαϊστικό και το ακόρεστα πολυσυλλεκτικό, γεννιούνται στη μήτρα όχι απλώς της δυσφορίας που προκαλεί το παλιό πολιτικό σύστημα, φθαρμένο και διεφθαρμένο, αλλά της πλήρους απόρριψής του. Η δημιουργία τους από τα κάτω (ή περίπου) και η αντισυστημικότητά τους είναι το όπλο τους, το πολιτικό επιχείρημά τους, το οποίο ούτε διαυγώς αρθρώνεται ούτε αποσκοπεί σε «λύση», πέραν κάποιων απλουστευτικών επιμέρους προτάσεων· από «λύσεις», άλλωστε, χόρτασαν όλοι οι χρεοκοπημένοι. Η απέχθεια για την πολιτική, όμως, δεν έχει πάντοτε ιδεολογική αφορμή και αγαθή σκόπευση. Επιπόλαια αντιπολιτικός γίνεσαι και ακαριαία, με όρους θυμικού. Συνέβη και στην Ελλάδα: ανάμεσα στους Αγανακτισμένους δεν βρίσκονταν μόνο οπαδοί της άμεσης δημοκρατίας και ιδεαλιστές που ουδέποτε αναζήτησαν προνομιακές σχέσεις με οποιαδήποτε μερίδα του κράτους, αλλά και κάμποσοι χρονίως σιτιζόμενοι από το πελατειακό κράτος που θύμωσαν μόλις διαπίστωσαν ότι αυτή η μέθοδος επιβίωσης έπαψε να ισχύει.
Οι αιφνίδιες, οξύτατες φωνές διαμαρτυρίας είναι σαν τις σάλπιγγες της Ιεριχούς. Γκρεμίζουν. Το παραπέρα, και να τους αφορούσε, δεν το μπορούν. Αλλά και αυτό που ήδη είναι και θέλουν, ούτε λίγο είναι ούτε αδιάφορο. Και δικαιούνται κάτι περισσότερο από ελιτίστικες ειρωνείες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου