Του Δημήτρη Α. Σεβαστάκη*, απο την Αυγη...
Η Κεντροαριστερά είναι νεκρή γιατί αφάνισε το πολιτικό κοινό της, αφού προηγουμένως το εκμαύλισε. Πολιτική δεν μπορεί να παραχθεί, τουλάχιστον με τους όρους μνημονιακής υπακοής και δογματικού οικονομισμού που έχουν διαμορφωθεί. Έτσι ένα μέρος -ραγδαία συνταξιοδοτούμενου- πολιτικού χώρου, στρέφεται άτσαλα στην ανάκληση αδρανών εννοιών όπως είναι η Κεντροαριστερά. Η έννοια χρησιμοποιείται ως αφηγηματικό ή συναισθηματικό υποκατάστατο της πολιτικής υστέρησης και της πρότασης που εκλείπει, ως επίδεση στο σάπιο μέλος.
Η Κεντροαριστερά είναι μια ανενεργός έννοια, απονοηματοδοτημένη, στην οποία προσπίπτουν οι πιο αμήχανες και ακραιφνείς απλουστεύσεις: π.χ. ο Ευάγγελος Βενιζέλος και το υπολειμματικό κομματικό πεδίο που προσπαθεί να ανασυστήσει. Ο Νίκος Μπίστης επίσης, με τις επιτραπέζιες εγκεφαλικές κατασκευές του, που μπορούν ακόμα και να συναρπάσουν με την πλοκή τους ως πολιτική monopoly, αλλά, ασώματες, δεν μπορούν να λειτουργήσουν, ν' αποτελέσουν έκκεντρη, ρεαλιστική πολιτική σύνθεση που θεμελιώνεται στη κοινωνία.
Σε ένα αδύναμο, αντιφατικό διάβημα, αρκετοί σημιτικής μακροκαταγωγής πολιτικοί ανασκάπτουν το φάντασμα της Κεντροαριστεράς, την οποία νοούν ως ένα είδος γεωμετρικής θέσης, ως ένα είδος καταγωγικής και χωροταξικής «ιδιοτοπίας», αποκαθαρμένης όμως από τα αντιδραστικά και αναχρονιστικά χαρακτηριστικά που η πολιτική πρακτική των τριών ετών παρεισήγαγε. Νοούν και σημειώνουν την έννοια χωρίς τις δικές τους αβυσσαλέες πολιτικές αποφάσεις που αναπαρήγαγαν την κρίση βίαια, αποδομητικά, απάνθρωπα.
Μην ξεχνάμε ότι, τρία ολόκληρα χρόνια, χωρίς κανένα πολιτικό δισταγμό, το ΠΑΣΟΚ του Παπανδρέου, Βενιζέλου, Λοβέρδου, Διαμαντοπούλου αλλά και ενός υπάκουου στελεχιακού καριερισμού, έγινε η πίστα της τραχιάς ολίσθησης στον δογματικό νεοφιλελευθερισμό και την νεο-Δεξιά. Αυτή η πολιτική οφθαλμαπάτη Κεντροαριστεράς παρήγαγε ένα φτωχό χάος, χωρίς λογική αίσθηση πολιτικού μέτρου, χωρίς καμιά ιστορική διερώτηση. Η βιαστική προσυνεδριακή κίνηση Πασοκογενών ή Πασοκολατρών ώστε να συστήσουν μια επικράτεια αόριστη, ευρύχωρη και μη ενοχοποιητική για τους ίδιους, όπως είναι η Κεντροαριστερά, εκφράζει τη δομική παθολογία του χώρου, τόσο των πολιτικών όσο και των καταναλωτών τους.
Τα στρώματα που επένδυσαν και ενδύθηκαν την έννοια έχουν εκλείψει από τους ίδιους τους πολιτικούς φορείς της. Και δεν είναι μόνο η βύθιση της λεγόμενης μεσαίας τάξης, η οποία αποτελούσε τον νοσηρό, αλλά ανθηρό κορμό του πολιτικού νεοπλουτισμού, αλλά είναι η καταβύθιση του μεσαίου χώρου, της μεσότητας, ως μεγάλης και κεντρικής αναγωγής του πολιτικού συστήματος. Πάσχει δηλαδή η έννοια της Κεντροαριστεράς όχι μόνο λόγω τού ότι τώρα αφανίζονται τα στρώματα που είδαν στον πλουτισμό τους την κοινωνική τους ολοκλήρωση και που εγκαταστάθηκαν διά του βολικού πασοκικού οχήματος στην εξουσία, αλλά διότι αφανίζεται η ίδια η μεσότητα, όπως προείπα, η συνθετική διασταύρωση γλωσσών, παραδόσεων και πολιτικής συμπεριφοράς, η κουλτούρα της ενδιάμεσης ζώνης που για 40 ολόκληρα χρόνια διεκδίκησε το αναπτυξιακό ιδανικό, αλλά και που, έξυπνα, σφετερίστηκε το συλλογικό αγαθό και μαζικοποίησε τον πολιτισμό της (και τον πλουτισμό της).
Όλο αυτό το έλος της ομοιωματικής Κεντροαριστεράς, που εκλήφθηκε ως ιδεολογία (ενώ ήταν απλώς εξουσία), συγκρότησε και τον αβάσταχτο ρόλο της πασοκικής νεο-Δεξιάς μετάλλαξης. Αναφύεται λοιπόν ένα είδωλο που παραποιεί την πολιτική σκηνή. Μεταθέτει τα περιεχόμενά της έξω από τις έννοιες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν σοβαρά μελλοντικά πολιτικά επίδικα. Εννοώ ότι ενώ η Κεντροαριστερά υπήρξε ιστορικά η διασύνδεση διαφορετικών παραδόσεων που μπορούσαν να εκταθούν σε εξαιρετικά ευρείες σημασιακές πυκνώσεις, όπως είναι η οργανική αφομοίωση αιτημάτων αστικής ολοκλήρωσης, δημοκρατίας, προταγμάτων ριζοσπαστικής χειραφετητικής υφής των νέων στρωμάτων κ.λπ., σήμερα, ως εννοιακό σκέλεθρο, αποϊδεολογικοποιημένο, δεν μπορεί να συνθέσει καμιά κοινωνική επιθυμία.
Η κρίση συγκροτεί μια απολύτως αδρή παραταξιακή κλιμάκωση που αίρει τα ομοιώματα. Το αίτημα για ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς εξαρθρώνεται από την ίδια την αρχιτεκτονική της πολιτικής ηθικής της.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αν. καθηγητής ΕΜΠ dsevastakis@arch.ntua.gr
Η Κεντροαριστερά είναι μια ανενεργός έννοια, απονοηματοδοτημένη, στην οποία προσπίπτουν οι πιο αμήχανες και ακραιφνείς απλουστεύσεις: π.χ. ο Ευάγγελος Βενιζέλος και το υπολειμματικό κομματικό πεδίο που προσπαθεί να ανασυστήσει. Ο Νίκος Μπίστης επίσης, με τις επιτραπέζιες εγκεφαλικές κατασκευές του, που μπορούν ακόμα και να συναρπάσουν με την πλοκή τους ως πολιτική monopoly, αλλά, ασώματες, δεν μπορούν να λειτουργήσουν, ν' αποτελέσουν έκκεντρη, ρεαλιστική πολιτική σύνθεση που θεμελιώνεται στη κοινωνία.
Σε ένα αδύναμο, αντιφατικό διάβημα, αρκετοί σημιτικής μακροκαταγωγής πολιτικοί ανασκάπτουν το φάντασμα της Κεντροαριστεράς, την οποία νοούν ως ένα είδος γεωμετρικής θέσης, ως ένα είδος καταγωγικής και χωροταξικής «ιδιοτοπίας», αποκαθαρμένης όμως από τα αντιδραστικά και αναχρονιστικά χαρακτηριστικά που η πολιτική πρακτική των τριών ετών παρεισήγαγε. Νοούν και σημειώνουν την έννοια χωρίς τις δικές τους αβυσσαλέες πολιτικές αποφάσεις που αναπαρήγαγαν την κρίση βίαια, αποδομητικά, απάνθρωπα.
Μην ξεχνάμε ότι, τρία ολόκληρα χρόνια, χωρίς κανένα πολιτικό δισταγμό, το ΠΑΣΟΚ του Παπανδρέου, Βενιζέλου, Λοβέρδου, Διαμαντοπούλου αλλά και ενός υπάκουου στελεχιακού καριερισμού, έγινε η πίστα της τραχιάς ολίσθησης στον δογματικό νεοφιλελευθερισμό και την νεο-Δεξιά. Αυτή η πολιτική οφθαλμαπάτη Κεντροαριστεράς παρήγαγε ένα φτωχό χάος, χωρίς λογική αίσθηση πολιτικού μέτρου, χωρίς καμιά ιστορική διερώτηση. Η βιαστική προσυνεδριακή κίνηση Πασοκογενών ή Πασοκολατρών ώστε να συστήσουν μια επικράτεια αόριστη, ευρύχωρη και μη ενοχοποιητική για τους ίδιους, όπως είναι η Κεντροαριστερά, εκφράζει τη δομική παθολογία του χώρου, τόσο των πολιτικών όσο και των καταναλωτών τους.
Τα στρώματα που επένδυσαν και ενδύθηκαν την έννοια έχουν εκλείψει από τους ίδιους τους πολιτικούς φορείς της. Και δεν είναι μόνο η βύθιση της λεγόμενης μεσαίας τάξης, η οποία αποτελούσε τον νοσηρό, αλλά ανθηρό κορμό του πολιτικού νεοπλουτισμού, αλλά είναι η καταβύθιση του μεσαίου χώρου, της μεσότητας, ως μεγάλης και κεντρικής αναγωγής του πολιτικού συστήματος. Πάσχει δηλαδή η έννοια της Κεντροαριστεράς όχι μόνο λόγω τού ότι τώρα αφανίζονται τα στρώματα που είδαν στον πλουτισμό τους την κοινωνική τους ολοκλήρωση και που εγκαταστάθηκαν διά του βολικού πασοκικού οχήματος στην εξουσία, αλλά διότι αφανίζεται η ίδια η μεσότητα, όπως προείπα, η συνθετική διασταύρωση γλωσσών, παραδόσεων και πολιτικής συμπεριφοράς, η κουλτούρα της ενδιάμεσης ζώνης που για 40 ολόκληρα χρόνια διεκδίκησε το αναπτυξιακό ιδανικό, αλλά και που, έξυπνα, σφετερίστηκε το συλλογικό αγαθό και μαζικοποίησε τον πολιτισμό της (και τον πλουτισμό της).
Όλο αυτό το έλος της ομοιωματικής Κεντροαριστεράς, που εκλήφθηκε ως ιδεολογία (ενώ ήταν απλώς εξουσία), συγκρότησε και τον αβάσταχτο ρόλο της πασοκικής νεο-Δεξιάς μετάλλαξης. Αναφύεται λοιπόν ένα είδωλο που παραποιεί την πολιτική σκηνή. Μεταθέτει τα περιεχόμενά της έξω από τις έννοιες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν σοβαρά μελλοντικά πολιτικά επίδικα. Εννοώ ότι ενώ η Κεντροαριστερά υπήρξε ιστορικά η διασύνδεση διαφορετικών παραδόσεων που μπορούσαν να εκταθούν σε εξαιρετικά ευρείες σημασιακές πυκνώσεις, όπως είναι η οργανική αφομοίωση αιτημάτων αστικής ολοκλήρωσης, δημοκρατίας, προταγμάτων ριζοσπαστικής χειραφετητικής υφής των νέων στρωμάτων κ.λπ., σήμερα, ως εννοιακό σκέλεθρο, αποϊδεολογικοποιημένο, δεν μπορεί να συνθέσει καμιά κοινωνική επιθυμία.
Η κρίση συγκροτεί μια απολύτως αδρή παραταξιακή κλιμάκωση που αίρει τα ομοιώματα. Το αίτημα για ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς εξαρθρώνεται από την ίδια την αρχιτεκτονική της πολιτικής ηθικής της.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αν. καθηγητής ΕΜΠ dsevastakis@arch.ntua.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου