Της Ελένης Πορτάλιου*, απο την Αυγη...

Από την Αριστερά και το ευρύτερο αντιφασιστικό κίνημα η Χρυσή Αυγή αντιμετωπίστηκε ιδεολογικά και πολιτικά στο γενικό επίπεδο, αλλά πολύ λιγότερο εκ του συστάδην, δηλαδή εκεί όπου ζει και εργάζεται ή περιφέρεται άνεργος ένας κόσμος δυνάμει υποστηρικτών της οργάνωσης. Ως Ανοιχτή Πόλη είχαμε, όπως και άλλες οργανώσεις, μια εμπειρία αντιφασισμού in situ, ήδη από το 2009.
Η Χρυσή Αυγή ξεκινώντας εστίασε στον ρατσισμό, ενοχοποιώντας τους μετανάστες για όλα τα δεινά των κατοίκων σε περιοχές όπου η δημοτική φροντίδα του δημόσιου χώρου και η επάρκεια των κοινωνικών δομών πάσχουν σοβαρά. Η υποβάθμιση αυτή και η απαξίωση της κατοικίας ή της επαγγελματικής στέγης και δραστηριότητας αποδόθηκαν στη συσσώρευση αλλοδαπών και το αίτημα ήταν να φύγουν. Με κάθε τρόπο; Δεν το έλεγαν καθαρά αλλά αρκετοί κάτοικοι το εννοούσαν.
Εν τω μεταξύ στις περιοχές αυτές αναπτύχθηκαν παράνομες δραστηριότητες, όπως διακίνηση ναρκωτικών, καταναγκαστική πορνεία, λαθρεμπόριο, προστασία, γενικά δραστηριότητες μαύρου χρήματος, στις οποίες εμφανίζεται μεγάλη και μικρή παραβατικότητα. Τέθηκε, λοιπόν, θέμα ασφάλειας, την οποία σταδιακά ανέλαβε η Χρυσή Αυγή που εμπλεκόταν ταυτόχρονα στις παραπάνω μαφίες. Τα πυροτεχνήματα περί διανομής τροφίμων μόνο για Έλληνες και υποστήριξης φοβισμένων ηλικιωμένων δεν είχαν καμία πραγματική βάση, γίνονταν ελάχιστες φορές, μόνο για προπαγανδιστικούς σκοπούς και ήταν σχεδόν πάντα κατασκευασμένα.
Τούτων δεδομένων, η βία εναντίον μεταναστών, κυρίως αλλόθρησκων, πήρε διαστάσεις πογκρόμ. Το αστυνομικό τμήμα του Αγίου Παντελεήμονα, της περιοχής που αποτέλεσε το πρώτο κέντρο των χρυσαυγιτών, ήταν εμφανώς διαπλεκόμενο μαζί τους και ο διοικητής του, όπως αποδείχθηκε, πολλαπλά ποινικά βεβαρημένος. Ο Δήμος Αθηναίων έκλεισε οριστικά την παιδική χαρά στην πλατεία της εκκλησίας μετά από βίαια επεισόδια, στα οποία με δυσκολία διασώθηκαν παιδιά και μεγάλοι από τους χρυσαυγίτες, ενώ ο ιερέας που περιέθαλπε Αφγανούς πρόσφυγες εξεδιώχθη.

Επίσης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προπηλακίστηκε στην αντιρατσιστική συναυλία του Μεγάρου Μουσικής εντός του Αγίου Παντελεήμονα, με το σύνθημα «Ο Παπούλιας στο Γουδή», από μέλη της Χρυσής Αυγής μεταμφιεσμένα σε «αγανακτισμένους πολίτες». Ένας αυτοσχέδιος υπόγειος χώρος ισλαμικής λατρείας πυρπολήθηκε και η πλατεία Αττικής κατελήφθη από τραμπούκους.
Θυμίζω ότι η Χρυσή Αυγή είχε απαγορεύσει την προεκλογική συγκέντρωση -αυτοδιοικητικές εκλογές, 2010- στην πλατεία Αγίου Παντελεήμονα στην Ελεύθερη Αττική και την Ανοιχτή Πόλη, πράγμα που δεν κατάφεραν να επιβάλουν και έτσι έσπασε για λίγο, με μαζικό τρόπο, η Χρυσαυγίτικη κατάληψη του χώρου. Προηγούμενες προσπάθειες αποκατάστασης της ελεύθερης λειτουργίας του, με πολιτιστικές εκδηλώσεις και συζητήσεις, είχαν δεχθεί τις άκρως επικίνδυνες επιθέσεις της οργάνωσης -παράδειγμα η διακοπή της παρουσίασης του βιβλίου του γνωστού δημοσιογράφου Γκαζμέντ Καπλάνι. Η δημοτική σύμβουλος της Ανοιχτής Πόλης Μαρία Κανελλοπούλου προπηλακίστηκε και υπέστη καρδιακό σοκ, ενώ επανειλημμένα δέχθηκαν επιθέσεις αντιφασίστες ακτιβιστές.
Ο Άγιος Παντελεήμονας αποτέλεσε το πρώτο άβατο της Χρυσής Αυγής και ακολούθησε η πλατεία Αττικής, στην οποία έγινε και η επίθεση στους τρεις σκηνοθέτες Γιάνναρη, Βούπουρα και Κόρρα. Στοχοποιήθηκαν εκλεγμένα μέλη της Ανοιχτής Πόλης στο δημοτικό συμβούλιο Αθήνας και το διαμερισματικό συμβούλιο του 6ου διαμερίσματος από τους Μιχαλολιάκο (δημοτικός σύμβουλος) και Παναγιώταρο (διαμερισματικός σύμβουλος). Στις πρόσφατες εκλογές έγινε εμπρησμός στον κινηματογράφο Τριανόν που πραγματοποιούσε εκδηλώσεις και η Επιτροπή Κατοίκων του 6ου Διαμερίσματος. Οι αλλεπάλληλες παρεμβάσεις στο αστυνομικό τμήμα βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, δικηγόρων και της Ανοιχτής Πόλης δεν απέδωσαν τίποτα.
Η αντιφασιστική απάντηση ήρθε μέσα από σειρά οργανώσεων και εναλλακτικών χώρων : Κίνηση Κατοίκων 6ου Διαμερίσματος, Ανοιχτή Αγορά Κυψέλης, Κίνηση Απελάστε τον Ρατσισμό, Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών, Βίλλα Αμαλίας, πολιτιστικό στέκι Action Congo, Κινηματογραφική Λέσχη, Ανοιχτή Πόλη, κίνηση συντονισμού «Ποτέ Ξανά», ομάδες του αντιεξουσιαστικού χώρου, ΚΕΕΡΦΑ. Όλες αυτές οι οργανώσεις, κινήσεις και πρωτοβουλίες έδρασαν μαζί και χωριστά με ένα βασικό στόχο: να αποτρέψουν εγκλήματα και να αποδομήσουν τη Χρυσή Αυγή και την επιρροή της στις γειτονιές Βικτώρια, Κυψέλη, Πατήσια, συνομιλώντας με τους κατοίκους και αναλαμβάνοντας αντιφασιστικές και πολιτιστικές δράσεις.
Έτσι η Χρυσή Αυγή δεν κατάφερε να καταλάβει τις πλατείες Βικτωρίας, Καραμανλάκη, Αμερικής, Αγ. Νικολάου, το κέντρο της Κυψέλης και τα πάρκα στον άξονα της Πατησίων. Καταλυτική υπήρξε η παρουσία των Γιατρών του Κόσμου και της Βίλλας Αμαλίας στην υποστήριξη των τραυματισμένων μεταναστών κατά τις επιθέσεις χρυσαυγιτών και τα πογκρόμ. Όταν, όμως, η υπόθεση τραυματισμού Αφγανού συμπολίτη μας έφτασε στο δικαστήριο με κατηγορούμενους τρεις χρυσαυγίτες η εκδίκαση πήρε οκτώ φορές αναβολή. Η Ανοιχτή Αγορά Κυψέλης ήταν μια μόνιμη αντιφασιστική εστία με συνεχείς πολιτιστικές, κοινωνικές εκδηλώσεις και το Σχολείο Μεταναστών.
Επανειλημμένα έγιναν πορείες και συγκεντρώσεις στις γειτονιές που ανέφερα. Για παράδειγμα, όταν ο Περίανδρος, που τραυμάτισε βαρύτατα τον Δημήτρη Κουσουρή, ανακοίνωσε εκδήλωση στη Φωκίωνος Νέγρη, μια μαζική αντιφασιστική συγκέντρωση απέτρεψε την πραγματοποίησή της. Εσχάτως, το δίκτυο αλληλεγγύης «Το μυρμήγκι» και το Κίνημα Χωρίς Μεσάζοντες λειτουργούν όχι μόνο ως θεσμοί υποστήριξης στην κρίση αλλά και ως δίαυλοι επικοινωνίας και θετικών δράσεων, κατ' επέκταση ως αντίβαρο για την αντιμετώπιση του φασισμού. «Το μυρμήγκι» υπέστη εμπρηστική φασιστική επίθεση, απέναντι στην οποία υπήρξε αντίδραση με πορεία και ενημέρωση στη γειτονιά.
Τι συμπέρασμα προκύπτει από τη μέχρι σήμερα εμπειρία; Η αντιμετώπιση της φασιστικής προπαγάνδας πρέπει να εστιάζει στην ανάδειξη των αιτίων της αδυναμίας επιβίωσης των ανθρώπων, που είναι οι μνημονιακές πολιτικές, και στην ανάδειξη του εναλλακτικού σχεδίου απελευθέρωσης της κοινωνίας και της χώρας από την κυβέρνηση και την τρόικα, το οποίο βασίζεται στη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη των πληττόμενων λαϊκών τάξεων.
Πρέπει ταυτόχρονα να αναδεικνύουμε τη σύμπλευση της Χρυσής Αυγής με την εργοδοσία και το μεγάλο κεφάλαιο και την αποχή της από κάθε συλλογική κοινωνική αντίσταση. Όμως, όλα αυτά πρέπει να γίνονται επιτόπου στις γειτονιές της Αθήνας, που κατοικεί ο κόσμος. Όχι με τη μορφή πλύσης εγκεφάλου, αλλά με τη δημιουργία χώρων συνεύρεσης, διαλόγου, επικοινωνίας και συμμετοχής των ίδιων των κατοίκων.
Θα τελειώσω με την απάντηση στο ερώτημα: Ποια υπήρξε η πολιτική της πλειοψηφίας Καμίνη στον Δήμο Αθηναίων απέναντι στη Χρυσή Αυγή; Η απάντηση είναι ότι συνέβαλε στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος που την εξέθρεψε. Συγκεκριμένα: Υποστηρίζοντας σκληρές μνημονιακές θέσεις για την αυτοδιοίκηση και απαξιώνοντας κάθε αγώνα, ακόμα και σε θέματα που δεν συμφωνούσε με την κυβέρνηση, απέχοντας από τις κινητοποιήσεις ΠΕΔΑ - ΚΕΔΕ, αποδέχθηκε τη δραματική μείωση της κρατικής επιχορήγησης στον δήμο και συνηγόρησε στις μαζικές απολύσεις εργαζομένων, με αποτέλεσμα την κατάρρευση των δημοτικών κοινωνικών δομών, που αφορούν πρωτίστως τους νεόπτωχους των Αθηνών -ντόπιους και αλλοδαπούς- και την υποβάθμιση του δημόσιου χώρου της πόλης στις λαϊκές γειτονιές.
Οδήγησε σε πλήρη ανεπάρκεια, ως προς τις σημερινές ανάγκες, τις υπηρεσίες του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης που εξυπηρετούν τους πιο ευάλωτους ανθρώπους στην κρίση, δηλαδή και τους ξένους. Με λίγα λόγια προσαρμόστηκε στην κυβερνητική πολιτική που καταργεί την Αυτοδιοίκηση ως αιρετό και αυτόνομο θεσμό με αρμοδιότητες και πόρους.
Ο κ. Καμίνης έστειλε στην Αγορά της Κυψέλης τα ΜΑΤ και στήριξε την αστυνομική έφοδο στη Βίλλα Αμαλία. Αναζήτησε λύσεις για τα προβλήματα της Αθήνας στις επιχειρήσεις σκούπας κατά των μεταναστών «χωρίς χαρτιά» συμπλέοντας με τον υπουργό Δημόσιας Τάξης Δένδια και αποδεχόμενος έτσι τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Προώθησε, επίσης, την επεξεργασία νομοσχεδίου για απαγορευτικά μέτρα στις διαδηλώσεις. Στήριξε, δηλαδή, τη θεωρία των δύο άκρων, όπου στο ένα άκρο βρίσκεται η μνημονιακή έννομη τάξη και στο άλλο οι διαμαρτυρόμενοι, οι απεργοί, οι καταληψίες, αυτοί που αντέδρασαν έγκαιρα και έμπρακτα στη Χρυσή Αυγή.
Ας αναρωτηθούμε: Όταν στην καρδιά της Αθήνας επωαζόταν το αυγό του φιδιού, τι έκανε η δημοτική αρχή για να αποτρέψει την έξοδό του στην πόλη; Σήμερα είναι εύκολο από καθέδρας εφημερίδων, σταθμών και καναλιών να είναι κανείς αντιφασίστας. Δεν ισχυρίζομαι ότι ο δήμαρχος Αθηναίων είναι ανειλικρινής στην απέχθειά του και την πολιτική καταδίκη της Χρυσής Αυγής. Αλλά οι ευθύνες για το πώς φτάσαμε έως εδώ είναι και δικές του, τουλάχιστον όσον αφορά την Αθήνα.
* Η Ελένη Πορτάλιου είναι δημοτική σύμβουλος Αθηναίων, επικεφαλής της δημοτικής κίνησης "Ανοιχτή Πόλη"