Κωστας Καναβούρης, απο την Αυγη...
Πάντοτε πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω ακράδαντα ότι η Ελλάδα είναι γεμάτη από υπέροχους ανθρώπους. Προφανώς δεν είναι η εξαίρεση από τον παγκόσμιο οντολογικό κανόνα, από το παγκόσμιο οντολογικό ένστικτο αυτοσυντήρησης, αλλά, επειδή εν προκειμένω η Ελλάδα μάς αφορά, ας το τονίσουμε για μια ακόμα φορά: αυτή η χώρα βρίθει από υπέροχους ανθρώπους, που,
αν είχαν ενσυνείδηση και εμπιστοσύνη της υπεροχής τους, πολλά πράγματα θα ήταν διαφορετικά και πολλά από τα τερατώδη που συμβαίνουν και θανατηφόρα καταταλαιπωρούν ατομικότητες και συλλογικότητες ενός ολόκληρου λαού δεν θα είχαν συμβεί.
Κι αν είναι αυτό (η ύπαρξη αυτών των ανθρώπων) μια μεγάλη ελπίδα ακόμη και στις πιο σκοτεινές στιγμές, όπου μοιάζει να διαλύει τα πάντα η πειθώ της ανεξέλεγκτης εξουσίας, η παραλυτική απελπισία του πανικού και η παραληρηματική πρόσληψη της πραγματικότητας που προκαλεί η αποχαλινωμένη προπαγάνδα του καθεστώτος, η χυδαιότατα απροκάλυπτη προσπάθεια χειραγώγησης και η προφανέστατη τρισάθλια αβαθής συσκότιση σημείων και τεράτων του συστήματος εις βάρος του λαού και του τόπου με μετακίνηση του κέντρου βάρους της αλήθειας. Που είναι πάντοτε πολιτική, που είναι πάντοτε της επιστήμης, που είναι πάντοτε της τέχνης.
Και είναι εδώ ακριβώς, στα εύφορα διάκενα μεταξύ πολιτικής, επιστήμης και τέχνης, που ανθίζει ο Λόγος του ανθρώπου, που ανασηκώνεται η σκέψη και η χειρονομία του μέχρι το ύψος και που υποβρυχιάται μέχρι το βάθος του ανθρώπινου όντος. Ας κρώζουν όλα τα φασιστόμουτρα κι ας κορυβαντιούν όλα τα δουλόφρονα ανδράρια και γύναια που καμώνονται πως αποτελούν την πεμπτουσία της πραγματικότητας. Ψέματα. Ούτε η χλωμή της αντανάκλαση, ούτε το φασματικό της είδωλο είναι, αλλά (είναι) μόνο το σκαιό της απείκασμα, ένας πολτός αγλωσσίας ο οποίος παρουσιάζεται ως επιχείρημα. Ένα δαιδαλώδες επιχείρημα βέβαια, που δεν σε αφήνει μήτε από την καρέκλα σου να σηκωθείς και πολύ περισσότερο να διασχίσεις με φαντασία, με έξαρση, με εμπιστοσύνη, με έρωτα, με ελευθερία, την εξαίσια απόσταση (δηλαδή το υγρό γήπεδο της δημιουργίας) μέχρι τον άλλον.
Τελικά, επομένως, την απόσταση μέχρι την υψηλή ένθεη συνείδηση του εαυτού που δεν χρειάζεται μεσιτείες, αφού εμείς είμαστε οι άλλοι. Ακόμη και όταν ηττώμεθα ή όταν νομίζουμε ότι ηττώμεθα. Ακόμη και όταν (πράγμα επικίνδυνο) νικούμε ή (ακόμα πιο επικίνδυνο) νομίζουμε ότι νικούμε. Διότι στο τέλος, αυτό που ευρίσκεται στο τέλος, είναι το ποίημα. Το απόσταγμα πεποιημένου λόγου. Το χειρονομημένο τραύμα με λίγες σταγόνες αίματος ή βροχής ή ακόμα και το θαύμα ενός τζίτζηκα ανάμεσα στα πεύκα της ήβης που δικαιώνει τη διαλεκτική ενότητα, εκείνη την παλιά παραμυθία που πρώτος την είπε ο Αριστοτέλης, ο πρώτος που είπε ότι το ποίημα είναι επιχείρημα, ότι ποίημα και επιχείρημα είναι ένα.
Το ίδιο -λέω- ένα του Ηράκλειτου που είναι το παν. Και το παν δεν ηττάται. Επομένως, το ποίημα δεν ηττάται. Διότι έτσι θα είναι ως να ηττάται το επιχείρημα, το αρίφνητο επιχείρημα της ύπαρξης που πνέει μέσα στον ζόφο και τον γνόφο σαν αεράκι του Σολωμού και του Χαίλντερλιν, του Μπελογιάννη και του Τζορντάνο Μπρούνο, του Τάκη Παπατσώνη και του Επίκτητου, του τρομερού Αρχίλοχου και του σταχτοειδώς κυματισμένου Νίτσε.
Το ποίημα, λοιπόν, δεν ηττάται, διότι είναι οντολογικώς ανέφικτο να ηττηθεί. Διότι η επανάσταση μπορεί να επιταχύνει την ιστορία, αλλά η εντροπία δεν την επιταχύνει. Δεν καθυστερεί ούτε υπολείπεται. Απλώς υπάρχει. Κι αφήνει χώρο για την τραυματική (προσοχή: όχι τραυματισμένη) συνείδηση της αθανασίας που διαρκώς δημιουργεί την πρόκληση του ποιήματος. Με άλλα λόγια, την πρόσκληση της υπέροχης έκφανσης του όντος ως παρηγορητικού όντος. Γι' αυτό ο κόσμος είναι γεμάτος από υπέροχους ανθρώπους. Γι' αυτό η Ελλάδα είναι γεμάτη από υπέροχους ανθρώπους.
Φαντάσου τώρα αυτόν τον δικαστή στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Ηγουμενίτσας που αθώωσε 15 αλλοδαπούς κρατούμενους που απέδρασαν από τα κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσπρωτίας. Φαντάσου το ποίημα και το επιχείρημα που είναι αυτός ο άνθρωπος, που βεβαίως ως ποιητής θα υποστεί τη βάσανο των απρόθυμων να επωμισθούν το επιχείρημα: Τι εννοείτε με την απόφασή σας; Το ίδιο ερώτημα που υφίστανται και οι ποιητές: Τι εννοείτε μ' αυτό που γράψατε;
Εννοούμε πως είμαστε άνθρωποι. Εννοούμε πως δεν εγκαταλείπουμε τον αγώνα, πως δεν αφήνουμε τη χαρά στους ανίδεους, που θα έλεγε και ο Γιώργος Σαραντάρης. Εννοούμε ότι η δράση έχει ίση ηθική αξία με την απόδραση, όπως έδειξε ο υπέροχος δικαστής της Ηγουμενίτσας. Εννοούμε πως η αίρεση προκύπτει από την ακαμψία κατανόησης του κόσμου. Όταν σε 15 τ.μ. συμβιώνουν φυλακισμένα 30 άτομα, τότε όλος ο κόσμος είναι φυλακισμένος. Και θα αποδράσει. Προς το ποίημα. Προς το επιχείρημα. Αλλά πού να το καταλάβουν αυτό οι Δένδιες, οι Βενιζέλοι και οι Σαμαράδες. Πού να το καταλάβουν οι παράπλευρες απώλειες μιας κουρασμένης ονειροστασίας που έγινε μεσίστια ονείρωξη.
Καληνύχτα, Φώτη. Και να σκεπάζεσαι καλά. Κάνει κρύο στα άστεγα επιχειρήματα. Τα εκτός ποιημάτων.
αν είχαν ενσυνείδηση και εμπιστοσύνη της υπεροχής τους, πολλά πράγματα θα ήταν διαφορετικά και πολλά από τα τερατώδη που συμβαίνουν και θανατηφόρα καταταλαιπωρούν ατομικότητες και συλλογικότητες ενός ολόκληρου λαού δεν θα είχαν συμβεί.
Κι αν είναι αυτό (η ύπαρξη αυτών των ανθρώπων) μια μεγάλη ελπίδα ακόμη και στις πιο σκοτεινές στιγμές, όπου μοιάζει να διαλύει τα πάντα η πειθώ της ανεξέλεγκτης εξουσίας, η παραλυτική απελπισία του πανικού και η παραληρηματική πρόσληψη της πραγματικότητας που προκαλεί η αποχαλινωμένη προπαγάνδα του καθεστώτος, η χυδαιότατα απροκάλυπτη προσπάθεια χειραγώγησης και η προφανέστατη τρισάθλια αβαθής συσκότιση σημείων και τεράτων του συστήματος εις βάρος του λαού και του τόπου με μετακίνηση του κέντρου βάρους της αλήθειας. Που είναι πάντοτε πολιτική, που είναι πάντοτε της επιστήμης, που είναι πάντοτε της τέχνης.
Και είναι εδώ ακριβώς, στα εύφορα διάκενα μεταξύ πολιτικής, επιστήμης και τέχνης, που ανθίζει ο Λόγος του ανθρώπου, που ανασηκώνεται η σκέψη και η χειρονομία του μέχρι το ύψος και που υποβρυχιάται μέχρι το βάθος του ανθρώπινου όντος. Ας κρώζουν όλα τα φασιστόμουτρα κι ας κορυβαντιούν όλα τα δουλόφρονα ανδράρια και γύναια που καμώνονται πως αποτελούν την πεμπτουσία της πραγματικότητας. Ψέματα. Ούτε η χλωμή της αντανάκλαση, ούτε το φασματικό της είδωλο είναι, αλλά (είναι) μόνο το σκαιό της απείκασμα, ένας πολτός αγλωσσίας ο οποίος παρουσιάζεται ως επιχείρημα. Ένα δαιδαλώδες επιχείρημα βέβαια, που δεν σε αφήνει μήτε από την καρέκλα σου να σηκωθείς και πολύ περισσότερο να διασχίσεις με φαντασία, με έξαρση, με εμπιστοσύνη, με έρωτα, με ελευθερία, την εξαίσια απόσταση (δηλαδή το υγρό γήπεδο της δημιουργίας) μέχρι τον άλλον.
Τελικά, επομένως, την απόσταση μέχρι την υψηλή ένθεη συνείδηση του εαυτού που δεν χρειάζεται μεσιτείες, αφού εμείς είμαστε οι άλλοι. Ακόμη και όταν ηττώμεθα ή όταν νομίζουμε ότι ηττώμεθα. Ακόμη και όταν (πράγμα επικίνδυνο) νικούμε ή (ακόμα πιο επικίνδυνο) νομίζουμε ότι νικούμε. Διότι στο τέλος, αυτό που ευρίσκεται στο τέλος, είναι το ποίημα. Το απόσταγμα πεποιημένου λόγου. Το χειρονομημένο τραύμα με λίγες σταγόνες αίματος ή βροχής ή ακόμα και το θαύμα ενός τζίτζηκα ανάμεσα στα πεύκα της ήβης που δικαιώνει τη διαλεκτική ενότητα, εκείνη την παλιά παραμυθία που πρώτος την είπε ο Αριστοτέλης, ο πρώτος που είπε ότι το ποίημα είναι επιχείρημα, ότι ποίημα και επιχείρημα είναι ένα.
Το ίδιο -λέω- ένα του Ηράκλειτου που είναι το παν. Και το παν δεν ηττάται. Επομένως, το ποίημα δεν ηττάται. Διότι έτσι θα είναι ως να ηττάται το επιχείρημα, το αρίφνητο επιχείρημα της ύπαρξης που πνέει μέσα στον ζόφο και τον γνόφο σαν αεράκι του Σολωμού και του Χαίλντερλιν, του Μπελογιάννη και του Τζορντάνο Μπρούνο, του Τάκη Παπατσώνη και του Επίκτητου, του τρομερού Αρχίλοχου και του σταχτοειδώς κυματισμένου Νίτσε.
Το ποίημα, λοιπόν, δεν ηττάται, διότι είναι οντολογικώς ανέφικτο να ηττηθεί. Διότι η επανάσταση μπορεί να επιταχύνει την ιστορία, αλλά η εντροπία δεν την επιταχύνει. Δεν καθυστερεί ούτε υπολείπεται. Απλώς υπάρχει. Κι αφήνει χώρο για την τραυματική (προσοχή: όχι τραυματισμένη) συνείδηση της αθανασίας που διαρκώς δημιουργεί την πρόκληση του ποιήματος. Με άλλα λόγια, την πρόσκληση της υπέροχης έκφανσης του όντος ως παρηγορητικού όντος. Γι' αυτό ο κόσμος είναι γεμάτος από υπέροχους ανθρώπους. Γι' αυτό η Ελλάδα είναι γεμάτη από υπέροχους ανθρώπους.
Φαντάσου τώρα αυτόν τον δικαστή στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Ηγουμενίτσας που αθώωσε 15 αλλοδαπούς κρατούμενους που απέδρασαν από τα κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσπρωτίας. Φαντάσου το ποίημα και το επιχείρημα που είναι αυτός ο άνθρωπος, που βεβαίως ως ποιητής θα υποστεί τη βάσανο των απρόθυμων να επωμισθούν το επιχείρημα: Τι εννοείτε με την απόφασή σας; Το ίδιο ερώτημα που υφίστανται και οι ποιητές: Τι εννοείτε μ' αυτό που γράψατε;
Εννοούμε πως είμαστε άνθρωποι. Εννοούμε πως δεν εγκαταλείπουμε τον αγώνα, πως δεν αφήνουμε τη χαρά στους ανίδεους, που θα έλεγε και ο Γιώργος Σαραντάρης. Εννοούμε ότι η δράση έχει ίση ηθική αξία με την απόδραση, όπως έδειξε ο υπέροχος δικαστής της Ηγουμενίτσας. Εννοούμε πως η αίρεση προκύπτει από την ακαμψία κατανόησης του κόσμου. Όταν σε 15 τ.μ. συμβιώνουν φυλακισμένα 30 άτομα, τότε όλος ο κόσμος είναι φυλακισμένος. Και θα αποδράσει. Προς το ποίημα. Προς το επιχείρημα. Αλλά πού να το καταλάβουν αυτό οι Δένδιες, οι Βενιζέλοι και οι Σαμαράδες. Πού να το καταλάβουν οι παράπλευρες απώλειες μιας κουρασμένης ονειροστασίας που έγινε μεσίστια ονείρωξη.
Καληνύχτα, Φώτη. Και να σκεπάζεσαι καλά. Κάνει κρύο στα άστεγα επιχειρήματα. Τα εκτός ποιημάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου