Η εξαλλαγή και η έξαψη...

Του ΔΗΜΗΤΡΗ Α. ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ *, απο την Ελευθεροτυπια...

Ενα νέο είδος δικαίου, αποφασιστικού, απρόβλεπτου, μετακινούμενου και αναδρομικού, έρχεται να απαντήσει στη διοικητική ακαταστασία και οικονομική καχεξία. Είναι το δίκαιο του «Δικαστή Τρεντ».

Ανά πάσα στιγμή μεταλλάσσεται ο κώδικας, κατρακυλάει το επίδικο, επινοείται το αδίκημα, αποφασίζεται, σαν σβούρα, η ποινή. Νόμοι για φόρους, νόμοι για ιδιοκτησίες, για αντιμισθίες, για υπηρεσίες, σχολεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία αγκιστρώνονται πάνω σε νομοσχέδια-τρένα, συντίθενται με νομοσχέδια για επείγουσες δασοκτονίες, πετρέλαια, αυθαίρετα. Αυτό το νομοθετικό μιξάρισμα dj είναι η ορατή πλευρά, η εκδήλωση αυτού που συμβαίνει ούτως ή άλλως στα υπόγεια της κοινωνίας: βρασμός, απραξία και ανομία. Οχι τώρα στην κρίση ή μόνο στην τριετία. Επί τουλάχιστον 12 - 13 χρόνια η σημιτική και μετασημιτική μικρόνοια, με διάφορα επινοήματα, στέλνει τον κόσμο από την αποταμίευση στο χρηματιστήριο, από το χρηματιστηριακό βυθό στο φουσκωμένο ακίνητο, από το στεγαστικό δάνειο στην κάρτα, από τη χρεωμένη ιδιοκτησία στη φορολογική αδυναμία, τώρα στην ιδιόκτητη αυτοενοικίαση ή στην Κλαυθμώνος.
Ο Αποταμιευτής του 1998, σήμερα κοιμάται στα παγκάκια. Το κυριότερο: ακόμα και στο σπίτι του να κοιμάται, σκέφτεται ως εξαιρετικά πιθανό το ενδεχόμενο να καταλήξει στα παγκάκια, άστεγος, έρημος, κυνηγημένος, αποξηραμένος από την πολιτική του επιλογή. Αυτό που επέλεξε ως μοντέλο ζωής και πολιτικούς εκφραστές ήταν ακριβώς αυτό που πέταξε τον ίδιο έξω και από τη ζωή και από την πολιτική έκφραση. Το κορυφαίο ιδεολογικό στέλεχος της ανάπτυξης στην ελληνική, μεταπολεμική παραφθορά, ο νοικοκύρης και η κουλτούρα συμφέροντος που τον έπλασε, τώρα γεμίζει μπιτόνια από κοινόχρηστες βρύσες. Νεόπτωχος αναπολεί, αλλά πιο πολύ πεινάει. Θυμάται, αλλά πιο πολύ θέλει να ξεχάσει.
Αυτές οι κολοσσιαίες μεταβολές των Ελλήνων, εκτός από την εξαλλαγή του δικαίου, της πολιτικής πράξης, της διοικητικής απόφασης, χρειάζονται ένα είδος εξαλλαγής και στη γλώσσα, την περιγραφή, την αφήγηση. Η έμπρακτη ηλιθιότητα της πολιτικής ελίτ και η κόλαση που παράγει ονομάζεται εξυγίανση, εξορθολογισμός, ελπίδα, τάξη, αξιοπιστία, αποτίναξη της γραφειοκρατίας, πάταξη της φοροδιαφυγής, εκδίωξη των άνομων μειοψηφιών, εκκαθάριση των καταλήψεων.
Αυτό το πολιτισμικό έγκλημα καταστροφικής διοίκησης και γλωσσικής εξαχρείωσης συντελείται αγόγγυστα, αστόχαστα, αδάκρυτα πάνω στις νέες νοηματοδοτήσεις, που μεταποιούν τις έννοιες σε απορρίμματα. Ναι, υπάρχει «αλλαγή κλίματος». Το ιδιότυπα κούτσουρο ελληνικό πολιτικό σύστημα, πιο ανίκανο πάρα ποτέ, πιο αδίστακτα άχρηστο, πιο επιζήμιο, πλένεται, ανακαινίζεται, επανεκκινεί πάνω σ' ένα παραπολιτικό υπόλειμμα που κανείς δεν το χρειάζεται, που κανένα πολιτικό πρότυπο δεν ανακαλεί, που ουδόλως λειτουργεί.
Πρόκειται για την τελική πράξη μιας αφηνιασμένης ευρωπαϊκής νεοπλασίας που από την Ευρώπη του κράτους δικαίου και της πολιτικής σύνθεσης πήδηξε στην Ευρώπη ενός πρωτόγονου και καθυστερημένου νεοφιλελευθερισμού. Αυτό συμβαίνει και αυτό θα συμβαίνει. Πίσω από την ερημοποίηση μιας χώρας-εικόνας, της Ελλάδας (που πολιτικά τη χρειάζεται η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία για να τεκμηριώσει τηλεοπτικά τον κίνδυνο, για να διαχειριστεί ακόμα πιο ανίκανα τον πολιτικό χρόνο), βρίσκεται η έρημος της ίδιας της ευρωπαϊκής ιδέας. Πίσω από την αφόρητη καλβινιστική ιαματική ρητορική, τη ρητορική του λιπόσαρκου ιδανικού, βρίσκεται η μαχητική σχέση με τη χαρά, τη σκέψη, την τέχνη, τα δικαιώματα και τη στοιχειώδη ευεξία. Βρίσκεται το απέραντο πουριτανικό μίσος προς οτιδήποτε επέλεξε ο νεοτερικός άνθρωπος ως περιττό και που αυτό ακριβώς τον εξανθρώπισε.
*Ζωγράφος, αναπ. καθηγητής ΕΜΠ