ΕΠΟΧΗ ...
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ
Του
Νικόλα Σεβαστάκη
Εκλογές της οργής, λένε. Και η οργή, προσθέτουν πολλοί, δεν είναι καλός σύμβουλος. Αντί να πουν η αγανάκτηση δεν αρκεί, ισχυρίζονται, με περισσή βεβαιότητα, ότι ο κοινωνικός θυμός είναι απλώς και μόνον ακατέργαστος και αντιπολιτικός συναισθηματισμός.
Αντί να αναγνωρίσουν τον διφορούμενο, εγγενώς αμφίβολο και δυναμικό, χαρακτήρα των κοινωνικών συναισθημάτων και παθών πάνε να εκμεταλλευτούν προσβλητικά το δίπολο ορθολογισμός- ανορθολογισμός, σύνεση-παραφροσύνη, αποδίδοντας βέβαια μια σειρά αρνητικούς χαρακτηρισμούς σε εκείνους τους αμετάπειστους και ασυνεννόητους πολίτες, που δεν έχουν πειστεί ακόμα για τη βενιζέλεια ή σαμαρική σωτηρία τους.
Αλλά και από αυτή την πλευρά της Αριστεράς που θέλει να αποφύγει τα δυο δίδυμα κακά, τον αλαζόνα δογματισμό και τον άτονο ρεαλισμό, τον αρνητισμό της καθαρότητας και την άνοστη σούπα της κεντροαριστερής ζύμωσης, μένουν ακόμα πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Η έμφαση στις καταστροφικές πλευρές των πολιτικών της διαρκούς λιτότητας δεν αφήνει μέχρι τώρα να φανεί καθαρά η δέσμευση σε ένα δρόμο διαφορετικό από αυτόν του παρελθόντος. Συχνά, αν δεν διαβάζει κανείς τα πιο ειδικά και υποψιασμένα κείμενα, μένει η εντύπωση ότι η συζήτηση πάει να εγκλωβιστεί στην αφόρητα συμβατική επιλογή μεταξύ μνημονιακής ανασφάλειας και μιας, χαμένης στη δίνη του χρόνου, σοσιαλδημοκρατικής ασφάλειας, μεταξύ του κόμματος της αιώνιας λιτότητας και του κόμματος της κλασικής «ανάπτυξης- μεγέθυνσης». Αλλά ξέρουμε όλοι ότι αυτή η επιλογή μπορεί πλέον να υπηρετηθεί από διάφορες εκδοχές, να πρωταγωνιστήσει, όπως και γίνεται, και στις αντιστασιακές δημαγωγίες των διασπάσεων της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ.
Η πρωτοτυπία του Μετώπου της Αριστεράς
Μιας όμως και αυτές τις μέρες ο νους μας τρέχει και στις γαλλικές προεδρικές εκλογές, καλό είναι να υπογραμμίσουμε την πρωτοτυπία της εκστρατείας του Ζαν-Λυκ Μελανσόν και του εκεί Μετώπου της Αριστεράς. Σε αυτή την αδιαμφισβήτητη δυναμική, που δεν είναι απλώς κατόρθωμα μιας ευφυούς και εντυπωσιακής ρητορικής, αναγνωρίζει κανείς κάτι πολύ σημαντικό: τη μίξη του απλού και του σύνθετου στην επιτυχημένη ανάδειξη του νέου κοινωνικού ζητήματος από κοινού (και επί ίσοις όροις) με το ζήτημα του οικολογικού σχεδιασμού και με το θέμα των απαιτήσεων της δημοκρατικής χειραφέτησης σε μια σύνθετη κοινωνία. Η ρήξη με τη γλώσσα της νεοφιλελεύθερης Ευρώπης συνδέεται έτσι με μια συνεκτική κριτική στις κληρονομημένες αξίες και στις πρακτικές διαχείρισης των δημόσιων αγαθών και της πολιτικής δημοκρατίας. Αυτή η ευτυχής σύζευξη μιας υλιστικής και μιας συμβολικής και πολιτισμικής μάχης, προσφέρει μια ανεκτίμητη υπηρεσία: αποδομεί την ξενοφοβική δημαγωγία και τους κάλπικους εθνο-προστατευτισμούς, που θέλουν να μετατοπίσουν το γήπεδο των θυμών προς τα δεξιά. Με άλλα λόγια, ο «αριστερός λαϊκισμός» του Μελανσόν διεισδύει δημιουργικά στη λεγόμενη ψήφο διαμαρτυρίας, για να την αναπροσανατολίσει προς τις αξίες της Αριστεράς, τον οικουμενισμό, την κοινωνική αλληλεγγύη και έναν ριζοσπαστικό πολιτικό ανθρωπισμό. Μέσα στη φούρια και στις αναπόφευκτες χοντροκοπιές της εκλογικής μάχης, συμβάλλει στη μεταρρύθμιση των ηθών και των συνειδήσεων ή, τουλάχιστον, προσπαθεί για κάτι τέτοιο.
Ανατροπή δεν σημαίνει νοσταλγία για το χθες
Από μια άποψη, στις πολύ διαφορετικές δικές μας συνθήκες, συναντούμε μια αντίστοιχη ανάγκη. Δεν είναι μόνο ο κίνδυνος ανάπτυξης μιας νέας πολυφωνικής ακροδεξιάς που επιβάλλει αυτή την ανάγκη. Είναι σαφές ότι μαζί με την αντινεοφιλελεύθερη μάχη χρειαζόμαστε επειγόντως μέτωπα με όλες τις εκδοχές αντιδραστικής «αριστερο-δεξιάς», με τους διάφορους νοσταλγούς της ΜΟΜΑ, τους οπαδούς των ρωσο-ελληνικών μετώπων, τους επαγγελματίες της συνωμοσιολογίας, τους όψιμους αντιγερμαναράδες των social media που θα ήθελαν, ωστόσο, να έχουμε την «τάξη» και το «κράτος» των Γερμανών.
Ο παλιός καλός αντικαπιταλισμός δεν αρκεί. Ούτε όμως και ένας σημασιολογικά μετέωρος και αδιαφοροποίητος αντιστασιακός εθνισμός, που μπορεί και να παραπέμπει σε μια σκληρή εκδοχή της Ισχυρής Ελλάδας χωρίς καμιά διάθεση για αλλαγές στα κοινωνικά και πολιτισμικά πρότυπα της χώρας. Ήδη άλλωστε το πεδίο της αντιπαράθεσης δεν βρίσκεται μόνο σε μια γραμμή, σε μια μεθοριακή ζώνη (στο σύνορο της αντίστασης στον κυρίαρχο δρόμο), αλλά σε πολλαπλά και διακριτά μεταξύ τους σύνορα.
Προφανώς οι εκλογές συνεπάγονται, πάντα, μια στιγμή απλούστευσης των διλημμάτων, μια καθαρογραφή των αρνήσεων και των καταφάσεων. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι παραπέμπουμε στις αριστερές καλένδες το θέμα μιας αριστερής πολιτικής των αξιών, το θέμα δηλαδή του κοινωνικού και οικολογικού σχεδιασμού μιας άλλης χώρας από αυτή που γνωρίζαμε. Όπως και αν γίνει, αυτό το θέμα θα το βρούμε μπροστά μας και μετά τον Μάιο...
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ
Του
Νικόλα Σεβαστάκη
Εκλογές της οργής, λένε. Και η οργή, προσθέτουν πολλοί, δεν είναι καλός σύμβουλος. Αντί να πουν η αγανάκτηση δεν αρκεί, ισχυρίζονται, με περισσή βεβαιότητα, ότι ο κοινωνικός θυμός είναι απλώς και μόνον ακατέργαστος και αντιπολιτικός συναισθηματισμός.
Αντί να αναγνωρίσουν τον διφορούμενο, εγγενώς αμφίβολο και δυναμικό, χαρακτήρα των κοινωνικών συναισθημάτων και παθών πάνε να εκμεταλλευτούν προσβλητικά το δίπολο ορθολογισμός- ανορθολογισμός, σύνεση-παραφροσύνη, αποδίδοντας βέβαια μια σειρά αρνητικούς χαρακτηρισμούς σε εκείνους τους αμετάπειστους και ασυνεννόητους πολίτες, που δεν έχουν πειστεί ακόμα για τη βενιζέλεια ή σαμαρική σωτηρία τους.
Αλλά και από αυτή την πλευρά της Αριστεράς που θέλει να αποφύγει τα δυο δίδυμα κακά, τον αλαζόνα δογματισμό και τον άτονο ρεαλισμό, τον αρνητισμό της καθαρότητας και την άνοστη σούπα της κεντροαριστερής ζύμωσης, μένουν ακόμα πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Η έμφαση στις καταστροφικές πλευρές των πολιτικών της διαρκούς λιτότητας δεν αφήνει μέχρι τώρα να φανεί καθαρά η δέσμευση σε ένα δρόμο διαφορετικό από αυτόν του παρελθόντος. Συχνά, αν δεν διαβάζει κανείς τα πιο ειδικά και υποψιασμένα κείμενα, μένει η εντύπωση ότι η συζήτηση πάει να εγκλωβιστεί στην αφόρητα συμβατική επιλογή μεταξύ μνημονιακής ανασφάλειας και μιας, χαμένης στη δίνη του χρόνου, σοσιαλδημοκρατικής ασφάλειας, μεταξύ του κόμματος της αιώνιας λιτότητας και του κόμματος της κλασικής «ανάπτυξης- μεγέθυνσης». Αλλά ξέρουμε όλοι ότι αυτή η επιλογή μπορεί πλέον να υπηρετηθεί από διάφορες εκδοχές, να πρωταγωνιστήσει, όπως και γίνεται, και στις αντιστασιακές δημαγωγίες των διασπάσεων της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ.
Η πρωτοτυπία του Μετώπου της Αριστεράς
Μιας όμως και αυτές τις μέρες ο νους μας τρέχει και στις γαλλικές προεδρικές εκλογές, καλό είναι να υπογραμμίσουμε την πρωτοτυπία της εκστρατείας του Ζαν-Λυκ Μελανσόν και του εκεί Μετώπου της Αριστεράς. Σε αυτή την αδιαμφισβήτητη δυναμική, που δεν είναι απλώς κατόρθωμα μιας ευφυούς και εντυπωσιακής ρητορικής, αναγνωρίζει κανείς κάτι πολύ σημαντικό: τη μίξη του απλού και του σύνθετου στην επιτυχημένη ανάδειξη του νέου κοινωνικού ζητήματος από κοινού (και επί ίσοις όροις) με το ζήτημα του οικολογικού σχεδιασμού και με το θέμα των απαιτήσεων της δημοκρατικής χειραφέτησης σε μια σύνθετη κοινωνία. Η ρήξη με τη γλώσσα της νεοφιλελεύθερης Ευρώπης συνδέεται έτσι με μια συνεκτική κριτική στις κληρονομημένες αξίες και στις πρακτικές διαχείρισης των δημόσιων αγαθών και της πολιτικής δημοκρατίας. Αυτή η ευτυχής σύζευξη μιας υλιστικής και μιας συμβολικής και πολιτισμικής μάχης, προσφέρει μια ανεκτίμητη υπηρεσία: αποδομεί την ξενοφοβική δημαγωγία και τους κάλπικους εθνο-προστατευτισμούς, που θέλουν να μετατοπίσουν το γήπεδο των θυμών προς τα δεξιά. Με άλλα λόγια, ο «αριστερός λαϊκισμός» του Μελανσόν διεισδύει δημιουργικά στη λεγόμενη ψήφο διαμαρτυρίας, για να την αναπροσανατολίσει προς τις αξίες της Αριστεράς, τον οικουμενισμό, την κοινωνική αλληλεγγύη και έναν ριζοσπαστικό πολιτικό ανθρωπισμό. Μέσα στη φούρια και στις αναπόφευκτες χοντροκοπιές της εκλογικής μάχης, συμβάλλει στη μεταρρύθμιση των ηθών και των συνειδήσεων ή, τουλάχιστον, προσπαθεί για κάτι τέτοιο.
Ανατροπή δεν σημαίνει νοσταλγία για το χθες
Από μια άποψη, στις πολύ διαφορετικές δικές μας συνθήκες, συναντούμε μια αντίστοιχη ανάγκη. Δεν είναι μόνο ο κίνδυνος ανάπτυξης μιας νέας πολυφωνικής ακροδεξιάς που επιβάλλει αυτή την ανάγκη. Είναι σαφές ότι μαζί με την αντινεοφιλελεύθερη μάχη χρειαζόμαστε επειγόντως μέτωπα με όλες τις εκδοχές αντιδραστικής «αριστερο-δεξιάς», με τους διάφορους νοσταλγούς της ΜΟΜΑ, τους οπαδούς των ρωσο-ελληνικών μετώπων, τους επαγγελματίες της συνωμοσιολογίας, τους όψιμους αντιγερμαναράδες των social media που θα ήθελαν, ωστόσο, να έχουμε την «τάξη» και το «κράτος» των Γερμανών.
Ο παλιός καλός αντικαπιταλισμός δεν αρκεί. Ούτε όμως και ένας σημασιολογικά μετέωρος και αδιαφοροποίητος αντιστασιακός εθνισμός, που μπορεί και να παραπέμπει σε μια σκληρή εκδοχή της Ισχυρής Ελλάδας χωρίς καμιά διάθεση για αλλαγές στα κοινωνικά και πολιτισμικά πρότυπα της χώρας. Ήδη άλλωστε το πεδίο της αντιπαράθεσης δεν βρίσκεται μόνο σε μια γραμμή, σε μια μεθοριακή ζώνη (στο σύνορο της αντίστασης στον κυρίαρχο δρόμο), αλλά σε πολλαπλά και διακριτά μεταξύ τους σύνορα.
Προφανώς οι εκλογές συνεπάγονται, πάντα, μια στιγμή απλούστευσης των διλημμάτων, μια καθαρογραφή των αρνήσεων και των καταφάσεων. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι παραπέμπουμε στις αριστερές καλένδες το θέμα μιας αριστερής πολιτικής των αξιών, το θέμα δηλαδή του κοινωνικού και οικολογικού σχεδιασμού μιας άλλης χώρας από αυτή που γνωρίζαμε. Όπως και αν γίνει, αυτό το θέμα θα το βρούμε μπροστά μας και μετά τον Μάιο...
.webp)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου