Το πουκάμισο του τραγουδιστή...

 Μαριάννα Τζιαντζή...
 «Το καλό κείμενο είναι όπως το καλό ανδρικό ντύσιμο, πρέπει να είναι σωστό αλλά να μην κραυγάζει», είχε πει ένας Βρετανός πεζογράφος. Οπως το καλό πεζό δεν έχει ανάγκη τα στολίδια και τα επίθετα, έτσι και το καλό ρούχο δεν έχει ανάγκη την επωνυμία, τα κροκοδειλάκια, τα σηματάκια, τις υπογραφές που επιβεβαιώνουν την ποιότητά του.

Ο Δημήτρης Μητροπάνος δεν είχε ανάγκη από στυλίστες, δεν χρειαζόταν ενδυματολογικά, φωτιστικά, τεχνολογικά και χορογραφικά δεκανίκια. Αρκούσε η φωνή του, ενώ το σώμα του έμοιαζε συνέχεια αυτής της μοναδικής φωνής. Το ρούχο που νομίζω ότι προτιμούσε, τουλάχιστον στις δημόσιες εμφανίσεις του, ήταν το πουκάμισο (βαμβακερό, καλοσιδερωμένο, μονόχρωμο). Ακόμα και όταν φορούσε σακάκι και γραβάτα, δεν έδινε την εντύπωση της επιτήδευσης ή της αυστηρότητας, αφού η ευγένεια και η λαϊκότητά του δεν είχαν ανάγκη από εξωτερικούς δείκτες. Δύσκολο να τον φανταστούμε να νεάζει με παιχνιδιάρικο T-shirt, παρδαλή βερμούδα και πλαστική σαγιονάρα. Αν επιχειρούσε να ντυθεί στην πίστα όπως ο Μικ Τζάγκερ, θα έμοιαζε μεταμφιεσμένος, για να μην πούμε γελοίος. Οπως στο λόγο του δεν χρησιμοποιούσε αγγλικές λέξεις («by the way», «you know» κ. λπ.) για να δείχνει κοσμοπολίτης, έτσι και με το ντύσιμό του δεν επεδίωκε να φαίνεται νεότερος από ό,τι ήταν.

Ο τρόπος που φορούσε το πουκάμισο μου θυμίζει τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, που είχε αγανακτήσει με το «βασανιστήριο» του σκληρού και υψηλού κολάρου και το 1914 υποδέχτηκε με χαρά την καθιέρωση του ανδρικού πουκάμισου με ανοιχτό γιακά: «Η νέα μόδα είναι άνεσις, φαιδρότης και –διά τους ωραίους τουλάχιστον λαιμούς– κομψότης και ωραιότης».

Το σιδέρωμα των ανδρικών πουκαμίσων είναι το άγραφο έπος της γυναικείας οικιακής εργασίας. Εχω γνωρίσει γυναίκες που έχουν σιδερώσει δεκάδες χιλιάδες πουκάμισα, όπως και γυναίκες που το βράδυ έπλεναν στο χέρι το μοναδικό πουκάμισο του γιου ή του ανιψιού τους για να του το παραδώσουν καθαρό και σιδερωμένο το άλλο πρωί. Το κοινό σημείο αυτών των γυναικών δεν ήταν η αυταπάρνηση ή η δουλικότητα, αλλά η έλλειψη βαρυγκόμιας, καθώς έκαναν μια άχαρη, μονότονη δουλειά με επιμέλεια και τρυφερότητα, χωρίς να νιώθουν θύματα. Δεν ξέρω ποιες γυναίκες έχουν σιδερώσει τα πουκάμισα του Δημήτρη Μητροπάνου, όμως κάποια ίχνη από την αγάπη τους ίσως πέρασαν στο σώμα του τραγουδιστή.

Το κλασικό, άνευ κολάρου ανδρικό πουκάμισο είναι ένα ρούχο χωρίς ηλικία, όπως χωρίς ηλικία, άχρονη ήταν η φωνή που χάσαμε. Μια φωνή που η μελαγχολία της δεν εκφυλίστηκε σε κλάψα, μιζέρια, βρόχο. Μια φωνή που, όπως όλοι συμφωνούν, έφερε μέσα της την Ελλάδα, αν και το ερώτημα είναι «ποια» Ελλάδα διέκρινε ο καθένας μας σ’ αυτήν. Πάντως, όχι την Ελλάδα της χολιγουντιανής ιαχής «This is Sparta!» ή του τουριστικού «οuzo power», ούτε την Ελλάδα της ξιπασιάς, της αρπαχτής, της αραχτής ή της νοσταλγίας.

Περηφάνια χωρίς ακαταδεξιά. Σεμνότητα, αλλά όχι κακομοιριά. Χάρη δίχως ναρκισσισμό. Πόνος και συμπόνια που δεν κραυγάζουν. Ολα αυτά σε μία φωνή, σε ένα πουκάμισο που αγαπήσαμε και ποτέ δεν θα το δούμε αδειανό.

(KΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, «Αποτυπώματα», 22/4/12)