του Γιαννη Βαρουφακη, απο την Αυγη...
Κάθε φορά που κάποιος επιχειρηματολογεί εναντίον της εφαρμοζόμενης στην Ευρωζώνη
πολιτικής, εισπράττει την απάντηση ότι δεν υπάρχει εναλλακτική η οποία
να μην παραβιάζει κάποια από τις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή το
καταστατικό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Η «Μετριοπαθής Πρόταση για την Επίλυση της Κρίσης του Ευρώ», για την
οποία είμαι συνυπεύθυνος, μαζί με τους Stuart Holland και James K.
Galbraith (Εκδόσεις Ποταμός), ανατρέπει αυτό το επιχείρημα
καταδεικνύοντας ότι η κρίση του ευρώ μπορεί να καταπολεμηθεί άμεσα και
χωρίς να παραβιαστούν οι ευρωπαϊκές συνθήκες και τα καταστατικά των
θεσμών της, χωρίς να χρειαστεί η Γερμανία να αναλάβει τα χρέη των
ελλειμματικών, δίχως να χρηματοδοτηθούν επενδύσεις από νέους φόρους και
άνευ κοπής χρήματος από την ΕΚΤ.
Ας δούμε, εν συντομία, δύο από τις προτάσεις μας που, πρώτον, συρρικνώνουν το δημόσιο χρέος της Ευρωζώνης ολόκληρης και, δεύτερον, θεσμοθετούν ένα πανευρωπαϊκό, επενδυτικό Νιου Ντιλ.
Κάθε φορά που ομόλογο κράτους - μέλους θα ωριμάζει, η ΕΚΤ θα αποπληρώνει ποσοστό του ομολόγου ίσο με το ποσοστό του ΚΜΝ χρέους του εν λόγω κράτους - μέλους επί του συνολικού του χρέους. (Π.χ. στην περίπτωση μιας χώρας όπως η Ισπανία, με ποσοστό χρέους 90% του ΑΕΠ, η ΕΚΤ θα αποπληρώνει η ίδια τα 2/3 όλων των ομολόγων του ισπανικού κράτους τη στιγμή που ωριμάζουν.)
Παράλληλα η ΕΚΤ θα ανοίγει χρεωστικό λογαριασμό για το εν λόγω κράτος - μέλος (π.χ. την Ισπανία), με το κράτος - μέλος να δεσμεύεται ότι θα αναλάβει το κόστος εξυπηρέτησης των ομολόγων της ΕΚΤ που εκδόθηκαν υπέρ του, καταβάλλοντας το επιτόκιο που εξασφάλισε η ΕΚΤ (κάτω του 2% υπό τις σημερινές συνθήκες).
Για να εξασφαλίσει η ΕΚΤ ότι τα χρήματα αυτά θα καταβληθούν από τα κράτη - μέλη στους χρεωστικούς λογαριασμούς τους που διατηρούν με την ΕΚΤ, το κάθε συμμετέχον κράτος - μέλος θα πρέπει να δεσμευτεί, νομικά, ότι θα δίνει την ίδια προτεραιότητα αποπληρωμής προς την ΕΚΤ που δίνει και στα δάνεια του ΔΝΤ (super - seniority).
Επιπλέον ο ΕΜΣ (ESM) θα ασφαλίζει τα ομόλογα της ΕΚΤ στην περίπτωση που κάποιο κράτος - μέλος αδυνατεί να τα αποπληρώσει (και παρά την προτεραιότητα που θα έχει δεσμευτεί να τους δώσει).
Ποιο το όφελος ενός τέτοιου μέτρου; Κατ' αρχάς, χωρίς να παραβιάζει το καταστατικό της (το οποίο απαγορεύει κοπή χρήματος υπέρ κράτους - μέλους, αλλά όχι έκδοση ομολόγων από την ΕΚΤ τα οποία θα αποπληρώνουν, εν τέλει, τα ίδια τα κράτη - μέλη), και δεδομένου ότι τα ομόλογα που θα εκδίδει η ΕΚΤ θα επιτυγχάνουν επιτόκια αρκετά κάτω του 2%, το σύνολο των τοκοχρεολυσίων των κρατών - μελών της Περιφέρειας θα μειωθεί, σε βάθος εικοσαετίας, κατά 50%, θέτοντας ουσιαστικό τέλος στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Χωρίς κούρεμα. Χωρίς να εγγυάται η Γερμανία τα χρέη της Περιφέρειας. Χωρίς τρόικες και λιτότητα.
Ο λόγος που η ΕΤΕπ δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτόν τον ρόλο σήμερα είναι ότι τα επενδυτικά της προγράμματα χρηματοδοτούνται κατά 50% από εκδόσεις ομολόγων από την ίδια την ΕΤΕπ και 50% από τα κράτη - μέλη (δημόσιο και ιδιώτες εργολάβους - επενδυτές) στην βάση μιας άγραφης σύμβασης που θέλει την ΕΤΕπ και το Δημόσιο της χώρας όπου γίνεται η επένδυση να είναι συνεταίροι και να μοιράζονται το ρίσκο μιας επένδυσης. Τα κράτη - μέλη, όμως, αδυνατούν να συμμετάσχουν, καθώς δεν τους επιτρέπεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή την τρόικα να δανειστούν αυτό το 50% ενός τόσο μεγάλου κόστους.
Το πρόβλημα μπορεί να ξεπεραστεί απλούστατα και δημιουργικά: Να επιτραπεί στην ΕΤΕπ να εκδίδει ομόλογα για το 100% του κόστους του πανευρωπαϊκού επενδυτικού Νιου Ντιλ, με την ΕΚΤ να παρεμβαίνει όταν χρειάζεται στη δευτερογενή αγορά ομολόγων, αγοράζοντας όσα ομόλογα της ΕΤΕπ απαιτείται ώστε να παραμένουν τα επιτόκια δανεισμού της ΕΤΕπ στα σημερινά τους επίπεδα.
Κάθε φορά που κάποιος επιχειρηματολογεί εναντίον της εφαρμοζόμενης στην Ευρωζώνη
πολιτικής, εισπράττει την απάντηση ότι δεν υπάρχει εναλλακτική η οποία
να μην παραβιάζει κάποια από τις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή το
καταστατικό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Ας δούμε, εν συντομία, δύο από τις προτάσεις μας που, πρώτον, συρρικνώνουν το δημόσιο χρέος της Ευρωζώνης ολόκληρης και, δεύτερον, θεσμοθετούν ένα πανευρωπαϊκό, επενδυτικό Νιου Ντιλ.
Άμεση μείωση του δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης
Ας ορίσουμε ως «Κατά Μάαστριχτ Νόμιμο» (ή ΚΜΝ) το μέρος του δημόσιου χρέους που έχει το δικαίωμα να διατηρεί ένα κράτος - μέλος, και το οποίο ανέρχεται στο 60% του ΑΕΠ της χώρας. Αύριο το πρωί η ΕΚΤ μπορεί να προβεί στην εξής ανακοίνωση:Κάθε φορά που ομόλογο κράτους - μέλους θα ωριμάζει, η ΕΚΤ θα αποπληρώνει ποσοστό του ομολόγου ίσο με το ποσοστό του ΚΜΝ χρέους του εν λόγω κράτους - μέλους επί του συνολικού του χρέους. (Π.χ. στην περίπτωση μιας χώρας όπως η Ισπανία, με ποσοστό χρέους 90% του ΑΕΠ, η ΕΚΤ θα αποπληρώνει η ίδια τα 2/3 όλων των ομολόγων του ισπανικού κράτους τη στιγμή που ωριμάζουν.)
Παράλληλα η ΕΚΤ θα ανοίγει χρεωστικό λογαριασμό για το εν λόγω κράτος - μέλος (π.χ. την Ισπανία), με το κράτος - μέλος να δεσμεύεται ότι θα αναλάβει το κόστος εξυπηρέτησης των ομολόγων της ΕΚΤ που εκδόθηκαν υπέρ του, καταβάλλοντας το επιτόκιο που εξασφάλισε η ΕΚΤ (κάτω του 2% υπό τις σημερινές συνθήκες).
Για να εξασφαλίσει η ΕΚΤ ότι τα χρήματα αυτά θα καταβληθούν από τα κράτη - μέλη στους χρεωστικούς λογαριασμούς τους που διατηρούν με την ΕΚΤ, το κάθε συμμετέχον κράτος - μέλος θα πρέπει να δεσμευτεί, νομικά, ότι θα δίνει την ίδια προτεραιότητα αποπληρωμής προς την ΕΚΤ που δίνει και στα δάνεια του ΔΝΤ (super - seniority).
Επιπλέον ο ΕΜΣ (ESM) θα ασφαλίζει τα ομόλογα της ΕΚΤ στην περίπτωση που κάποιο κράτος - μέλος αδυνατεί να τα αποπληρώσει (και παρά την προτεραιότητα που θα έχει δεσμευτεί να τους δώσει).
Ποιο το όφελος ενός τέτοιου μέτρου; Κατ' αρχάς, χωρίς να παραβιάζει το καταστατικό της (το οποίο απαγορεύει κοπή χρήματος υπέρ κράτους - μέλους, αλλά όχι έκδοση ομολόγων από την ΕΚΤ τα οποία θα αποπληρώνουν, εν τέλει, τα ίδια τα κράτη - μέλη), και δεδομένου ότι τα ομόλογα που θα εκδίδει η ΕΚΤ θα επιτυγχάνουν επιτόκια αρκετά κάτω του 2%, το σύνολο των τοκοχρεολυσίων των κρατών - μελών της Περιφέρειας θα μειωθεί, σε βάθος εικοσαετίας, κατά 50%, θέτοντας ουσιαστικό τέλος στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Χωρίς κούρεμα. Χωρίς να εγγυάται η Γερμανία τα χρέη της Περιφέρειας. Χωρίς τρόικες και λιτότητα.
Πανευρωπαϊκό, επενδυτικό Νιου Ντιλ
Για να απομακρυνθούν η δηλητηριώδης ύφεση του Νότου και ο αποπνικτικός αποπληθωρισμός του Βορρά, η Ευρωζώνη χρειάζεται επενδύσεις που να ανέρχονται στο 8% του ευρωζωνικού ΑΕΠ. Τα κράτη - μέλη δεν έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν ένα τέτοιο πρόγραμμα. Την έχει όμως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ).Ο λόγος που η ΕΤΕπ δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτόν τον ρόλο σήμερα είναι ότι τα επενδυτικά της προγράμματα χρηματοδοτούνται κατά 50% από εκδόσεις ομολόγων από την ίδια την ΕΤΕπ και 50% από τα κράτη - μέλη (δημόσιο και ιδιώτες εργολάβους - επενδυτές) στην βάση μιας άγραφης σύμβασης που θέλει την ΕΤΕπ και το Δημόσιο της χώρας όπου γίνεται η επένδυση να είναι συνεταίροι και να μοιράζονται το ρίσκο μιας επένδυσης. Τα κράτη - μέλη, όμως, αδυνατούν να συμμετάσχουν, καθώς δεν τους επιτρέπεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή την τρόικα να δανειστούν αυτό το 50% ενός τόσο μεγάλου κόστους.
Το πρόβλημα μπορεί να ξεπεραστεί απλούστατα και δημιουργικά: Να επιτραπεί στην ΕΤΕπ να εκδίδει ομόλογα για το 100% του κόστους του πανευρωπαϊκού επενδυτικού Νιου Ντιλ, με την ΕΚΤ να παρεμβαίνει όταν χρειάζεται στη δευτερογενή αγορά ομολόγων, αγοράζοντας όσα ομόλογα της ΕΤΕπ απαιτείται ώστε να παραμένουν τα επιτόκια δανεισμού της ΕΤΕπ στα σημερινά τους επίπεδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου